Doel 7.1.2 Fysieke voorzieningen

We zorgen voor passende en functionele bovengrondse én ondergrondse fysieke voorzieningen vanuit de opgave van wijk en stad

Beschrijving doel (tekst uit Begroting 2022)

Wij beheren en onderhouden ons areaal (o.a. wegen, verkeerslichten, openbare verlichting, kabels & leidingen en bruggen/tunnels) om de huidige functie te borgen. Dit doen we door gestructureerd jaarlijks het onderhouds- en vervangingsprogramma op te stellen. De basis hiervoor is voldoen aan wet- en regelgeving, landelijke richtlijnen en normen. Hiermee borgen we veiligheid, de technische kwaliteit en voorkomen we kapitaalvernietiging. We maken dit programma met een horizon van 5 jaar. We kijken steeds verder vooruit om kostenstijgingen als gevolg van het ouder wordende areaal aan te zien komen. De beheerstrategie voor de verschillende kapitaalgoederen is vastgelegd in de jaarlijkse beheerplannen en is niet voor alle kapitaalgoederen actueel. Dit werken we in 2022 uit.
We programmeren niet alleen vanuit de onderhouds- en investeringsbehoefte, maar stemmen integraal af met de wijken, andere fysieke voorzieningen en met de gemeentelijke programma’s op het gebied van Klimaatadaptatie, Energietransitie en Circulariteit (KEC). Participatie is onderdeel van de daadwerkelijke uitvoering van de projecten. Hiermee leveren we zo goed mogelijk een bijdrage aan de bereikbaarheid van de stad, het woon-, leef- en vestigingsklimaat (buitengeluk) en andere doelen binnen programma’s 5, 6 en 7. Deze integrale afstemming is geborgd in de MeerJarenOpavenProgrammering (MJOP).

Naast het uitvoeren van het fysieke onderhoud en vervanging vraagt het borgen van de functionaliteit om verbetering van de beveiliging van de systemen. Met name bij de processen en systemen van de procesautomatisering (ten behoeve van aansturing verkeersregelinstallaties, gemalen, bruggen) aanvullende werkzaamheden.

Toelichting op realisatie doel

In 2022 hebben we inspecties uitgevoerd en de resultaten getoetst aan de gestelde landelijke normen en richtlijnen. Maar ook aan ons nieuwe beleid zoals is vastgesteld in de Omgevingsvisie. Geconstateerd is dat de middelen nog niet in lijn zijn met dit nieuwe beleid. Besluitvorming hierover vindt begin 2023 plaats.
De inspecties leiden tot inzicht in de prioritering van het benodigde onderhoud en de benodigde vervangingen van de kapitaalgoederen wegen, verkeerslichten, openbare verlichting en bruggen/tunnels. Hierbij gebruiken we ons beheersysteem Obsurv, de MJOP kaarten en het GIS systeem. Het proces van de integrale prioritering (MJOP) is in werksessies wederom verder uitgewerkt. We streven ook naar stadsbrede programmering door alle opgaven (dus niet alleen onderhoud en vervanging, maar ook mobiliteits-, klimaat-, energie- en woningbouwopgave) komen hier samen. De beheeropgaven hebben we in 2022 inzichtelijk gemaakt en de spelregels van het prioriteren opgesteld. Het stadsbrede programmeren verdient meer aandacht. Daar gaan we in 2023 weer mee verder.

In 2022 is ook de concept Nota kapitaalgoederen buitenruimte 2022-2026 opgeleverd. Deze is nog niet meegegaan met de begroting 2023, maar besloten is deze in het voorjaar van 2023 als apart traject ter besluitvorming aan te bieden. Dit is de 1e nota kapitaalgoederen buitenruimte, in ieder geval sinds 2000. Een deel van de gevraagde middelen is vooruitlopend op de besluitvorming in 2023 al wel toegekend, gezien de veiligheid (machines van de beweegbare kunstwerken), maar voor de verhardingen nog niet.

De uitgevoerde onderhoudswerkzaamheden in openbare ruimte hebben we zoveel mogelijk af gestemd de opgaven en wensen vanuit de wijk. Voor het programmeringsproces in 2023 hebben we juist deze verbinding naar de sociaal maatschappelijke opgaven nog specifieker neergezet.

Voor de onderhoudsprogrammering hebben we in 2022 we naast de inspecties ook onderzoeken uitgevoerd, zoals naar de Machinerichtlijn (veilig bedienen van beweegbare bruggen) en naar de draagkracht van de bruggen. De werkzaamheden hebben in 2022 onder druk gestaan als gevolg van de energie-, grondstoffencrisis en de krapte op de arbeidsmarkt (intern en extern). Gevolg is dat een deel van het onderhoud aan de verhardingen niet is uitgevoerd. Dit schuift door naar 2023, wat op basis van risico’s als relatief veilig is ingeschat.
De resultaten op basis van een risico-afweging (aspecten veiligheid, technische kwaliteit en het voorkómen van kapitaalvernietiging) leiden tot een planning en -begroting. De 'nieuwe' standaard in de totstandkoming van de programmering en het daadwerkelijk uitvoeren van de werkzaamheden is dat meer en meer de gemeentelijke ambities op het gebied van Biodiversiteit, Energietransitie, Circulariteit en Klimaatadaptatie (BECK), daar waar er raakvlakken zijn, een plek krijgen. Op projectniveau voeren we dat zoveel mogelijk door, maar vraagt wel continu aandacht. Bij de aanbesteding van het groot onderhoud asfalt is bijvoorbeeld als gunningscriterium terugdringen CO2 uitstoot in materieel en materiaal beloond.

De ombouw van asfaltwoonstraten naar klimaatadaptieve straten is grotendeels in 2022 vervolgd en opgeleverd in Aa-landen Zuid en de voorbereiding voor Wipstrik fase 1 is gestart. In het ombouwprogramma is naast Klimaatadaptatie, Energietransitie en Circulariteit ook burgerparticipatie een onderdeel in de realisatie van het project. De werkzaamheden voor de klimaatstraten in Holtenbroek zijn ondergebracht bij het gebiedsteam en de werkzaamheden voor het vervolg van Aa-landen Zuid zijn gestagneerd vanwege gebrek aan capaciteit. Hier is in het najaar wel een projectleider voor gekomen en deze werkzaamheden zijn begin 2023 opgestart. Met betrekking tot cybersecurity zijn er een aantal kwetsbaarheden opgelost in de automatisering van de bediening van de verkeersregelinstallaties, gemalen en bruggen. De installatieverantwoordelijkheid moet nog geïmplementeerd worden.

Criteria (tekst uit begroting 2022)

We zorgen voor passende en functionele bovengrondse- én ondergrondse fysieke voorzieningen vanuit de opgave van wijk en stad, zodanig dat:·

We het functioneel en veilig gebruik van de openbare ruimte borgen vanuit een risicogestuurde benadering op basis van landelijke normeringen.
We zoveel mogelijk anticiperen op de andere programma’s en de toekomst via het MeerJarenOpgaveProgrammeringsproces (MJOP), waaronder klimaat, energietransitie, circulariteit, mobiliteit en de gebiedsontwikkelingen als Spoorzone en Zwartewaterzone.
We bij de daadwerkelijke uitvoering van de projecten oog hebben voor de wensen uit de wijk en participatie toepassen.

Kaderstellende nota('s)

Omgevingsvisie 'Ons Zwolle van morgen 2030'
Versnelling ombouw energiezuinige openbare verlichting
Algemene Verordening Ondergrondse Infrastructuur (AVOI) 2020/2021

Portefeuillehouder(s)

Arjan Spaans

Activiteiten (tekst uit Begroting 2022)

Activiteiten MJOP

We werken volgens het proces van het MJOP en werken actief mee aan het integraal positioneren ervan.
De basis voor onze input voor het MJOP is een actuele informatie in het beheersysteem en het ontsluiten van informatie via het Geo-informatieportaal.
We voeren structureel inspecties/schouw uit, waarbij de uitkomsten worden getoetst aan landelijke regelgeving en leidt tot een geprioriteerde jaarlijkse onderhouds- en vervangingsplanning. Deze planning is input voor het MJOP.
Actief de integraliteit afstemmen tussen de onderhouds- en mobiliteitsopgaven, wat leidt tot investeringsprojecten. Ook afstemmen met de andere programma’s via het MJOP.
We voeren jaarlijks onderhoud uit voor oa. wegen, openbare verlichting, verkeerslichten, civiele kunstwerken en houden rekening met klimaatadaptatie en circulariteit (bijv. nieuw circulair groot onderhoudscontract wegen) (koppeling met doelen 5.1.2 en 6.4.1). Als onderhoud uitgevoerd wordt vindt er afstemming plaats met de wijken.

Activiteiten m.b.t. een veilig gebruik van openbare ruimte (koppeling met doel 7.2.3 )

Toezicht bij activiteiten en projecten in de openbare ruimte conform richtlijnen voor Veilig Werken langs, aan en op de weg.
De prioriteiten in het uitvoeren van onderhoud en/of investeringsprojecten gericht is op het borgen van de constructieve veiligheid van de kapitaalgoederen.
De doorkijk en onderbouwing van de onderhoudsplannen we vastleggen in jaarlijks geactualiseerde beheerplannen. Hierin prioriteren we risicogestuurd op het borgen van de veiligheid en het voorkómen van kapitaalvernietiging.
We het veilig werken aan de kapitaalgoederen toetsen aan de actuele richtlijnen (zoals bv. de Machinerichtlijn) en op basis daarvan aanpassingen aan de kapitaalgoederen doorvoeren.
Onderzoeken en zo nodig aanpassingen doorvoeren vanuit het perspectief cyber security voor alle objecten met procesautomatisering.

Activiteiten m.b.t. het optreden als regisseur en het leveren van maatwerk

Visiedocument opstellen m.b.t. het (toekomstig) ruimtegebruik in de ondiepe ondergrond m.h.o.o. energie- en wateropgaven (koppeling met doel 6.4.3).
Regie op ondergrondse infrastructuur zie bestedingsvoorstel 28 (structureel).
Verbinding zoeken en koppeling maken met investeringen vanuit o.a. de strategische agenda binnenstad, het versterken van wijkwinkelcentra (koppeling met doel 5.2.1) en de Spoorzone (koppeling met doel 6.3.1).
Het regisseren dat behoeften uit de wijk zoveel mogelijk meegenomen worden in het jaarlijks uitvoeringsprogramma. Dit geldt zowel voor de daadwerkelijke onderhoudsplannen als ook als input voor het MJOP

Toelichting realisatie activiteiten

De meerjarenopgaveprogrammering (MJOP) vraagt continu aandacht, verbetering en verbreding. Voor beheer en onderhoud is in 2022 het proces net weer wat scherper gedefinieerd (in 2023 écht de 5 jaren doorkijk op kaart). Gebrek aan capaciteit zet dit onder druk. We hebben in 2022 de onderhoudswerkzaamheden zo goed mogelijk op elkaar afgestemd. We werken actief aan het integraal positioneren van het MJOP in de organisatie.
De basis voor onze input voor het MJOP is een actuele informatie uit het beheersysteem en het ontsluiten van informatie via het Geo-informatieportaal. De werkwijze is in 2022 efficienter geworden.
We benodigde inspecties zijn in 2022 uitgevoerd, waarbij de uitkomsten zijn getoetst aan landelijke regelgeving en heeft geleid tot een geprioriteerde jaarlijkse onderhouds- en vervangingsplanning. Deze planning is input voor het MJOP.
Actief de integraliteit afstemmen tussen de onderhouds- en mobiliteitsopgaven, wat ook leidt tot investeringsprojecten. Het optimaliseren van het MJOP proces gaat helpen de ad hoc afstemming te verbeteren.
We voeren jaarlijks onderhoud uit voor oa. wegen, openbare verlichting, verkeerslichten, civiele kunstwerken en houden rekening met klimaatadaptatie en circulariteit (bijv. nieuw circulair groot onderhoudscontract wegen) (koppeling met doelen 5.1.2 en 6.4.1). Als onderhoud uitgevoerd wordt vindt er afstemming plaats met de wijken.

Financieel overzicht doel

Baten en lasten	Lasten	Baten	Toevoeging aan reserves	Onttrekking aan reserves	Saldo
Vastgestelde begroting	13.578.739	590.149	0	11.610
+ mutaties projecten	27.890	0	0	27.890
+ begrotingswijzigingen	1.032.930	1.500.000	152.545	349.872
Begroting t/m december	14.639.559	2.090.149	152.545	389.372
- Jaarrekening	13.875.564	2.282.117	846.292	285.669
Resultaat doel Fysieke voorzieningen	763.995	191.968	-693.747	-103.703
Saldo					158.513

In onderstaand overzicht wordt op doelniveau de volgende informatie gepresenteerd:

De totaalbedragen die door de raad beschikbaar zijn gesteld voor 2022, opgedeeld naar:
- Vastgestelde begroting
- Begrote kredieten die in 2022 via exploitatie worden verantwoord
- Vastgestelde begrotingswijzigingen
De jaarrekeningcijfers
Het voordelige (+) of nadelige (-) resultaat ten opzichte van de begrote bedragen

Financiële toelichting activiteiten (verschillenanalyse)

De lasten en de baten laten een voordelig saldo zien van € 763.995 en € 191.968. Omdat € 693.747 meer wordt toegevoegd aan de reserves en € 103.703 minder wordt onttrokken, ontstaat uiteindelijk een voordelig resultaat van € 158.513.

Het voordeel wordt gerealiseerd door:

Er is € 693.747 minder uitgegeven in 2022 omdat opdrachten doorlopen naar 2023. Dit bedrag is toegevoegd aan de reserve nutvw-fysiek, waardoor de toevoeging aan de reserves eveneens € 693.747 hoger is. Per saldo geeft dit geen resultaat.
Er is € 103.703 minder besteed op opdrachten die waren overgelopen vanuit 2021. Dit bedrag is minder onttrokken aan de reserve-nutvw fysiek, waardoor de onttrekking uit de reserve € 103.703 lager is. Per saldo geeft dit geen resultaat.
Aan schadeherstel en extra kosten voor toezicht kabels en leidingen is € 164.204 meer uitgegeven. Hier tegenover staan extra vergoedingen op de baten. Er is € 66.264 meer ontvangen aan leges, herstelvergoedingen en toezicht op verleende vergunningen voor ondergrondse leidingen, waaronder aanleg glasvezel binnenstad. Aan schadevergoedingen is € 117.871 meer ontvangen.
Het budget elektra was verhoogd in verband met de fors gestegen tarieven, maar door gunstiger verbruik (weersomstandigheden en besparende maatregelen) is € 70.401 minder uitgegeven.
Aan gladheidsbestrijding is € 74.332 minder uitgegeven dan begroot door gunstige weersomstandigheden.
Daarnaast zijn er diverse kleinere afwijkingen die per saldo € 13.984 hogere lasten geven. De baten zijn € 7.833 hoger door een aantal kleine vergoedingen die zijn ontvangen.

De lasten zijn vooral beïnvloedt door getroffen maatregelen in reactie op de (soms excessieve) prijsstijgingen. Er is voor een bedrag van circa € 450.000 aan groot onderhoud aan wegen uitgesteld vanwege extra kosten als gevolg van gestegen prijzen (oplopend tot bijna 30%). Het onderhoud aan kunstwerken (bruggen) is door aanpassing van de planning vanwege schaarste, lange levertijden en prijsstijgingen vooralsnog binnen het budget uitgevoerd. Bij openbare verlichting en verkeersregelinstallaties was de impact beperkt door de lopende prijsafspraken en het tijdig inkopen. Omdat bestaande inkoopcontracten aflopen worden voor 2023 hogere prijzen verwacht.

Toelichting realisatie kredieten

Wegen reconstructies

De Klimaatbestendige ombouw van (onderhoudsbehoeftige) asfalt woonstraten in Aa landen zuid is grotendeels uitgevoerd en de laatste straten zijn nu in voorbereiding. Als gevolg van gebrek aan personeel is de voorbereiding wat vertraagd. In het najaar is er een projectleider begonnen en de voorbereiding gestart. De geplande ombouw in Holtenbroek is ondergebracht bij het gebiedsteam Holtenbroek. De straten in Wipstrik (fase 1) zijn eveneens nog in voorbereiding en de aanbesteding moet nog plaatsvinden. De ombouw in Wipstrik stagneert eveneens wegens personeelsgebrek.

Ombouw openbare verlichting naar LED

De ombouw voeren wij uit conform beslisnota 'Energiebesparende ombouw openbare verlichting' (i.r.t. doel 6.4.1). Voor de Vervolgimpuls energiebesparende ombouw openbare verlichting is op 25 november 2019 de versnelling ombouw energiezuinige openbare verlichting 2020-2023 (besluit 20191125-9) vastgesteld, die in 2020 in uitvoering is gegaan. De ombouw loopt op schema en gaat voorspoedig. Afgelopen jaar is een flink deel van de openbare verlichting energiebesparend geworden door de ombouwoperatie, vrijwel alle lichtbronnen in Zwolle zijn 'verled'. Wel heeft de planning enorm onder druk gestaan door de grondstoffencrisis en ook de leverantie van de armaturen heeft onder druk gestaan. In 2023 leveren we een geactualiseerd beeld op.

Overige kredieten

Diverse vervangingsinvesteringen, o.a. vervanging verkeerslichten, (elektro-)mechanische installaties bruggen en vervanging houten bruggen (zie omschrijving kredieten en paragraaf kapitaalgoederen voor algemene toelichting) zijn volgens planning uitgevoerd. Ten aanzien van de beoogde investeringen aan de bruggen kan gesteld worden dat er in een aantal gevallen sprake is van vertraging door lange levertijden en/of door het onderzoeken naar en combineren met aanpassingen in het kader van de Machinerichtlijnen. De investeringen worden in 2023 uitgevoerd.

Project	Omvang krediet tot en met 2022	Gerealiseerd tot en met 2021	Bestedingen 2022	Restantkrediet 31 december 2022
Ombouw openbare verlichting naar LED	7.563.300	5.466.125	735.650	1.361.525
Wegen reconstructies	775.000	450.951	53.600	270.449
Wegen reconstructies 2019	550.000	-	17.106	532.894
2020-AOW brug vervangen houten leuning	42.640	500	15.577	26.563
2020-AOW brug conserveren	20.800	4.980	-	15.820
2020-AOW brug MRL	10.400	-	-	10.400
2020-Hanekampbrug renovatie	41.600	31.322	10.290	-12
2020-Diverse houten bruggen	164.000	139.058	24.942	gesloten
2020-Spoolderbergbrug brugleuning	20.800	-		20.800
2021-Verkeersregelinstallaties	526.000	373.150	152.850	-
2021-Bestrating Kraanbolwerk	45.000	-	43.830	1.170
2021-Pelserbrug verv.cilinder	43.680	-		43.680
2021-Pelserbrug besturingskast	20.800	-		20.800
2021-HBB camerasysteem brug	70.096	43.684	14.448	11.964
2021-HBB intercom brugbedienin	10.400	-		10.400
2021-HBB slagbomen vervanging	208.000	42.200	98.597	67.203
2021-Mastenbroekerbrug camera	73.840	64.939	6.184	2.717
2021-Mastenbroekerbrug interco	10.400	-	4.558	5.842
2021-Twistvlietbrug camerasyst	40.560	17.697	17.697	5.166
2021-Twistvlietbrug cameramast	27.040	4.770	11.513	10.757
2021-Brugbediening marifoon	18.720	7.617	7.617	3.486
2021-houten bruggen vervanging	120.000	15.000	105.094	-94
2021-voegovergangen vaste brug	236.000	169.350	37.321	29.329
2022-Vervanging asfalt	235.000	-	235.884	-884
2022-Verv asfalt element/beton	1.105.000	-	-	1.105.000
2022-Vervanging VRI	600.000	-	593.154	6.846
2022-Hanekampbr landvkrseinen	8.320	-	-	8.320
2022-Hanekampbrug conservering	62.400	-	2.280	60.120
2022-Vispoortenbrug bekabeling	7.280	-	-	7.280
2022-HBB verv hoofdv&binnenins	7.280	-	-	7.280
2022-Katerveersl aanp/verv bru	57.200	-	-	57.200
2022-WHB conserven geheel	156.000	-	149.079	6.921
2022-Vaste bruggen verv houten	172.000	-	108.732	63.268
2022-Bruggen voegovergangen	108.000	-	36.055	71.945
Veiligheid en gezondheid	90.000	-	44.302	45.698
2023-vervanging VRI	1.111.000	-	-	1.111.000
2023-verv borden bebouwde kom	16.100	-	-	16.100
2023-VVI wegafsluitingen	150.000	-	-	150.000
2023-Diezerp.brug kabels	25.000	-	-	25.000
2023-Diezerp.brug elektr inst	363.000	-	-	363.000
2023-Diezerp.brug verk.seinen	6.000	-	-	6.000
2023-Diezerp.brug aandrijving	347.000	-	-	347.000
2023-Hofvlietbrug elektr ins	37.000	-	-	37.000
2023-Hofvlietbrug slagbomen	200.000	-	-	200.000
2023-Mastenbr.brug slagbomen	196.000	-	-	196.000
2023-Mastenbr.brug verk. seine	15.000	-	-	15.000
2023-Pelserbrug slagbomen	90.000	-	-	90.000
2023-Pelserbrug elektr install	416.000	-	-	416.000
2023-Pelserbrug verkeersseinen	33.000	-	-	33.000
2023-Pelserbrug aandrijving	220.000	-	-	220.000
2023-Schoenkuiperbrug conserve	60.000	-	-	60.000
2023-Schoenkuiperbrug remmingw	74.000	-	-	74.000
2023-Vispoortenbrug kabels	25.000	-	-	25.000
2023-Vispoortenbrug elektr ins	473.000	-	-	473.000
2023-Vispoortenbrug verk.seine	15.000	-	-	15.000
2023-Vaste bruggen verv houten	346.000	-	-	346.000
2023-Spoolderb.brug kast/pomp	10.500	-	-	10.500
2023-Brugbediening camera/comp	11.400	-	-	11.400
2023-Vispoortenbrug aandrijvin	343.000	-	-	343.000
Totaal	17.830.556	6.831.343	2.526.360	8.472.853

In onderstaand overzicht wordt voor dit doel inzicht gegeven in de financiële stand van zaken van (meerjarige) kredieten die de Raad tot en met 2022 beschikbaar heeft gesteld.

De reeds verwerkte afzonderlijke kredietmutaties per doel worden gepresenteerd in het overzicht restantkredieten .

Financiële toelichting kredieten

Afronding projecten

De projecten 2020-diverse houten bruggen en 2021-Vervanging verkeersregelInstallaties zijn conform begroting afgerond en afgesloten in 2022.
De projecten 2021-bestrating Kraanbolwerk en 2022-Vervanging asfalt zullen in 2023 met een kleine afwijking worden afgerond en afgesloten. Het saldo van deze projecten bedraagt € 286.

De projecten 2020-Hanekampbrug renovatie en 2021-houten bruggen vervanging, die ook een hele kleine afwijking laten zien, zullen in 2023 tesamen met nog een aantal investeringen t.a.v. bruggen worden afgesloten met per saldo een voordelig saldo.