Fysiek domein

We zorgen voor een flexibel maar helder wettelijk kader en adequaat instrumentarium

Vanuit de nieuwe Omgevingswet is een omgevingsvisie en een omgevingsplan, als opvolger van het bestemmingsplan, verplicht. Beide instrumenten geven samen de actuele kaders voor de fysieke leefomgeving, waarbinnen ruimtelijke ontwikkelingen mogelijk zijn en waaraan wordt getoetst. De komende periode werken wij actief verder aan het implementeren van de Omgevingswet door het uitwerken van diverse sporen. Het spoor omgevingsvisie (zie doel 6.1.1) wordt waarschijnlijk nog in het najaar van 2021 afgerond. Het spoor omgevingsplan wordt verder uitgewerkt en loopt door tot in elk geval najaar 2023. Alle sporen werken integraal, waarbij de gehele organisatie van de fysieke leefomgeving organisatie breed wordt betrokken. Het gaat niet alleen om de inhoud van de regels waaraan getoetst moet worden in het kader van aanvragen voor bijvoorbeeld bouwen. Het betreft ook het herzien van de procedures, om afspraken die nodig zijn om integraal te kunnen werken, om aanpassing van ICT om digitaal te kunnen werken enz.

Het werken aan de verschillende sporen onder het programma van de Omgevingswet blijft doorgaan.  De wet zou in werking treden op 1 juli 2023. Het voorstel is nu om 1 januari 2024 inwerking te treden. De Eerste en Tweede Kamer moeten nog instemmen met deze datum. Dat de wet is uitgesteld doet niets af aan het werk dat voor de vaststelling van het omgevingsplan moet gebeuren. Het omgevingsplan kan pas na de inwerkingtreding van de wet worden vastgesteld en wij kunnen daar ondertussen aan blijven werken. Het betekent wel dat wij langer met bestemmingsplannen blijven doorwerken en dat ook andere sporen onder het programma langer in de lucht blijven, zoals bijvoorbeeld het spoor HR dat zich onder meer bezig houdt met de voorbereiding van de organisatie door het organiseren van cursussen.

We zorgen voor een flexibel maar helder wettelijk kader en adequaat instrumentarium, zodanig dat:

• Concreet invulling gegeven wordt aan de Omgevingswet met bijbehorende transities.
• Samenhang tot stand gebracht wordt tussen beleid, regels, vergunningen en beheer.
• Samengewerkt wordt met inwoners, bedrijven en instellingen in gemeente en regio, op basis van gedeelde informatie.
• Zorggedragen wordt voor evenwicht tussen rechtszekerheid en flexibiliteit.
• Begeleiding van initiatieven en afhandeling van aanvragen op een vlotte wijze en binnen de wettelijke termijnen plaatsvindt.

Actualiseren bestemmingsplannen en procedure kosten
Ondanks het feit dat de verplichting voor het actualiseren van bestemmingsplannen per 1 juli 2018 is komen te vervallen, worden, vooruitlopend op het omgevingsplan, nog enkele bestemmingsplannen geactualiseerd, die nu slechts als PDF inzichtelijk zijn en gebaseerd zijn op oude standaarden. Al geruime tijd zijn geld en inspanningen gericht op het actueel houden van de bestemmingsplannen in Zwolle. Het opstellen van een omgevingsplan, zonder deze (geactualiseerde) bestemmingsplannen, leidt tot hogere kosten en vertraging omdat die digitalisering dan alsnog moet gebeuren. Daarom loopt de actualisatie van bestemmingsplannen door in 2022; ook als gevolg van het opnieuw uitstellen van de inwerkingtreding van de Omgevingswet. De nieuwe inwerkingtredingsdatum is waarschijnlijk 1 juli 2022. De Eerste en Tweede Kamer moeten daarvoor nog wel instemmen met het Koninklijk Besluit, waarin deze datum is vastgelegd.

Begeleiding en behandeling van WABO-aanvragen
Verlenen vergunningen bouwaanvragen (en reclame) en juridische advisering, bezwaar en beroep vergunning verlenen WABO-aanvragen. Voor 2022 is uitgegaan van de volumes van begroting 2021.  Er zal extra capaciteit nodig zijn voor beoordeling plannen. Bij het vaststellen van het VTH-jaarverslag 2021 VTH-programma 2022 komen wij hierop terug.

Zie bestedingsvoorstel 23: Opstellen VTH-beleid voor de thuistaken, VTH-programma en VTH-jaarverslag
Voor het uitvoeren van de VTH-thuistaken is in 2021 in een beleid vastgesteld. In verband met de invoering in 2022 van de Omgevingswet, Wet kwaliteitsborging voor het bouwen, de verwachte vaststellen van een nieuw collegeakkoord en de vaststellen van een regionale risicotool voor de uitvoering van VTH-taken, zullen wij in 2022 starten met het vernieuwen van het beleidskader voor de thuistaken. In 2022 wordt verder gegaan worden met het implementeren van dit beleid in de uitvoering van de thuistaken.
Verder is in 2021 gezamenlijk met de regio en Omgevingsdienst gestart met het actualiseren van het beleid voor de uitvoering van de taken van de OD. Het is de verwachting dat dit geactualiseerde beleid begin 2022 zal worden vastgesteld.

Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG)
De BAG is onderdeel van de landelijke basisregistraties. Gemeenten zijn bronhouders van de BAG en verantwoordelijk voor het correct opnemen van de gegevens en de kwaliteit ervan. De Basisregistratie Adressen en Gebouwen is via de Landelijke Voorziening beschikbaar voor diverse afnemers. Organisaties met een publieke taak zijn verplicht de authentieke gegevens uit de registraties te gebruiken. Zij moeten kunnen vertrouwen op de juistheid van de gegevens in de BAG.

Zie bestedingsvoorstel 39L Programmatische Aanpak Stikstof

Actualiseren bestemmingsplannen en procedure kosten
Nu de inwerkingtreding van de wet opnieuw is uitgesteld, blijft er gewerkt worden aan het actualiseren van bestemmingsplannen. Dit is nodig om de overgang naar het omgevingsplan zo soepel mogelijk te laten verlopen. Geld en inspanningen zijn gericht op het actueel houden van de bestemmingsplannen in Zwolle.  Het opstellen van een omgevingsplan, zonder deze geactualiseerde bestemmingsplannen, leidt tot hogere kosten en vertraging omdat die digitalisering alsnog moet gebeuren (zie projecten). Het werk zal blijven doorlopen tot aan de inwerkingtredingsdatum.

Begeleiding en behandeling van Wabo-aanvragen
In 2022 is het aantal aanvragen ten opzichte van 2021 iets afgenomen en het aantal conceptaanvragen flink toegenomen. Een verklaring daarvoor is dat wij sinds 2021 vooroverleg en het indienen van een conceptaanvraag meer zijn gaan stimuleren. Wel hebben wij gezien dat het aantal grotere aanvragen (leges > 100.000,-) aanzienlijk hoger is dan afgelopen jaren. De verwachting is dat deze trend zich doorzet in 2023. Inderdaad is voor het begeleiden van aanvragen extra capaciteit ingehuurd. Dit is gedekt uit de meeropbrengst aan bouwleges.

Zie bestedingsvoorstel 23: Opstellen VTH-beleid voor de thuistaken, VTH-programma en VTH-jaarverslag
Op basis van een beoordeling van het uitvoeringsprogramma 2022 en het jaarverslag 2020 heeft het interbestuurlijk toezicht Wabo van de provincie Overijssel voor 2022 een groen toezichtregime vastgesteld. In 2022 is een start gemaakt met de actualisatie van het beleidskader voor de thuistaken door het opstellen van een vernieuwde risicoanalyse. Dit krijgt een vervolg in 2023. Van de risicoanalyse voor de OD-taken is in 2022 een 1.0 opgeleverd wordt, die door de OD’s in de eerste helft van 2023 nog verder doorontwikkeld wordt.

Zie bestedingsvoorstel 39L Programmatische Aanpak Stikstof
In 2022 zijn er diverse rechterlijke uitspraken geweest die hebben geleid tot project overstijgende advisering en onderzoek. De belangrijkste was de Porthos uitspraak waardoor de aanlegfase van plannen en projecten weer getoetst moet worden en het terugtrekken van stikstofruimte voor woningbouwprojecten vanuit de rijksoverheid. Tevens is de aandacht ook op het landelijk gebied komen te liggen waardoor stikstof gerelateerde advisering vanuit de vakgroep stikstof noodzakelijk was. Op basis van stikstofberekeningen is voor de Zwolse ontwikkellocaties onderzocht in hoeverre stikstof een probleem vormt. Naar aanleiding hiervan is een strategische stikstof werkgroep opgestart. De opdracht aan de werkgroep luidt: breng in beeld wat de mogelijkheden voor de gemeente zijn om stikstofruimte te verwerven en in te zetten om plannen en projecten mogelijk te maken.
Netwerkactiviteiten en ontwikkeling van interne hulpmiddelen hebben in 2022 plaatsgevonden. Interne voorlichting heeft plaatsgevonden; er is een themacollege geweest over stikstof, een technische briefing voor de gemeenteraad,  een gemeente brede interne lunchlezing en diverse informatiesessies met verschillende afdelingen. Tenslotte  Externe expertise is ingehuurd.

De lasten laten een voordelig saldo zien van € 856.163. De baten zijn € 1.050.372 hoger en er wordt 750.000 meer gestort in de reserve en 226.500 minder onttrokken. Per saldo ontstaat er hierdoor een voordelig resultaat van € 930.035.

Dit voordelig resultaat kan als volgt worden verklaard:

• De lagere lasten worden voor het grootste deel, € 678.584 veroorzaakt door het onderdeel omgevingsvergunning. Dit komt zoals in de Berap II al aangegeven dat een deel van de extra benodigde middelen pas in 2023 wordt uitgegeven. De totale opbrengst aan leges omgevingsvergunningen van aanvragen groter dan € 100.000 is in 2022 met een bedrag van 4,7 mln. ruim drie maal hoger dan het gemiddelde van de afgelopen jaren. De toezicht en handhaving op deze bouwwerken zal de komende jaren uitgevoerd worden. Om deze capaciteit te kunnen financieren wordt hiervoor een bedrag meegenomen naar 2023 en later. Het bedrag dat meegenomen wordt valt hoger uit dan bij Berap II gemeld doordat uiteindelijk het aantal grote aanvragen omgevingsvergunning hoger is geworden dan bij Berap II begroot. Daarnaast is de invoering van de Omgevingswet met daaraan verbonden de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) wederom uitgesteld. Ook hiervoor wordt een deel van de beschikbare gelden voor invoering meegenomen naar 2023. Samen gaat het om een storting van € 750.000 en een lagere onttrekking van € 117.000 in/aan de reserve nog uit te voeren werken.
• De PAS (stikstof) laat een voordeel zien van € 125.736, een deel van de werkzaamheden is binnen de bestaande capaciteit opgevangen, een deel van de werkzaamheden (€ 50.000)  schuift door naar 2023, dit bedrag wordt daarom niet onttrokken aan de reserve nog uit te voeren werken.
• De BAG (Basisregistratie adressen en gebouwen) laat door capaciteitsproblemen een voordeel zien van € 59.500, aangezien deze werkzaamheden in 2023 alsnog worden opgepakt wordt er voor eenzelfde bedrag (€ 59.500) minder onttrokken aan de reserve nog uit te voeren werken.
• Per saldo resteert een nadeel van € 7.657, dit zijn diverse voor- en nadelen bij Omgevingswet, bestemmingsplannen, indicerings- en advieskosten en GEO.
• Zoals hierboven al aangegeven laten de leges omgevingsvergunningen een voordeel zien, dit is uitgekomen op € 1.050.372. In 2022 zien we dat voornamelijk de grote aanvragen, meer dan € 100.000 aan leges, aanzienlijk hoger is dan de afgelopen jaren. Waar we bij de Berap nog een afvlakking voorspelden zien we dat er in de laatste helft van 2022 meer grotere aanvragen zijn ingediend dan verwacht. In het laatste kwartaal zijn bijvoorbeeld nog drie grote aanvragen vergund met een totaal bedrag aan leges van bijna 1,4 mln.       

De implementatie van de Omgevingswet wordt uitgevoerd door het het programma Omgevingswet. De stelselherziening wordt op de voet gevolgd en wij prepareren ons op het gebied van nieuwe producten (in ieder geval omgevingsvisie, omgevingsplan), nieuwe processen, nieuwe werkwijzen, nieuwe of of aangepaste ICT systemen, opleidingen en niet in de laatste plaats een doorontwikkeling van houding en gedrag. In het verder nog vorm te geven omgevingsplan worden de ambities en doelen uit de vorig jaar vastgestelde omgevingsvisie verder worden uitgewerkt. Het tempo wordt beinvloed door met name de technologische voortgang op landelijk niveau en de verwerking daarvan in de software.

Bestemmingsplannen
Er is of wordt gewerkt aan de volgende bestemmingsplannen:
•   Bestemmingplan Marslanden (is vastgesteld door de raad).
•   Bestemmingplan Evenementen Stedelijk gebied (Binnenstad e.o.).
•   Bestemmingsplan herziening Wijthmenerplas. (is vastgesteld door de raad).
•   Bestemmingplan  Recreatieboten (Harm Smeengekade).
•   Bestemmingsplan Zwarte Waterzone.
•   Aanpassing Bestemmingplan Zwolle Zuidwest in het kader van Schellerweg 110.
•   Hollewandsweg 30/30A (is vastgesteld door de raad).
•   Uitbreiding woonboulervard Voorsterpoort (is vastgesteld door de raad)
•   Doortrekken Kroesenallee Wijthmen
•   Parapluplan cultuurhistorie (is inmiddels door de raad vastgesteld)
•   Meenteweg 30-32 (is vastgesteld door de raad)

De werkzaamheden voor ontwikkelingsgerichte bestemmingsplannen zijn onderdeel van de ontwikkelprojecten. Kosten worden doorberekend op grond van een anterieure overeenkomst.

Zie bestedingsvoorstel 23: Opstellen VTH-beleid voor de thuistaken, VTH-programma en VTH-jaarverslag
Op basis van een beoordeling van het uitvoeringsprogramma 2022 en het jaarverslag 2020 heeft het interbestuurlijk toezicht Wabo van de provincie Overijssel voor 2022 een groen toezichtregime vastgesteld. In 2022 is een start gemaakt met de actualisatie van het beleidskader voor de thuistaken door het opstellen van een vernieuwde risicoanalyse. Dit krijgt een vervolg in 2023. Van de risicoanalyse voor de OD-taken is in 2022 een 1.0 opgeleverd wordt, die door de OD’s in de eerste helft van 2023 nog verder doorontwikkeld wordt.

Actualisering bestemmingsplannen

Bouwwet Omgevingswet

Regulering walgebruik woonboten

Omgevingswet
De invoering van de Omgevingswet is opnieuw doorgeschoven naar waarschijnlijk 1-1-2024. Het nog beschikbare budget zal daarom in 2023 ingezet worden voor de bijbehorende werkzaamheden.