Fysiek domein

We benutten de bestaande infrastructuur optimaal door in te spelen op (technologische) innovaties in slimme en duurzame mobiliteit

Onze ambitie is om innovatieve oplossingen in te zetten als bijdrage aan het oplossen van onze mobiliteitsvraagstukken, ter ondersteuning van ons beleid en ons streven om de stad vitaal te houden. Fietsgebruik, lopen en het openbaar vervoer aanmoedigen, is niet genoeg om de groeiende druk van het verkeer op onze wegen op te vangen. Daarvoor is ook een slimmer, duurzamer en optimaal gebruik van het bestaande wegennet nodig met behulp van (technologische) innovaties. Ook blijven we ons het komende jaar inzetten om binnen mobiliteit doelstellingen op andere beleidsterreinen, zoals klimaatadaptatie en energietransitie te realiseren.

Binnen het programma “Slim en Duurzaam regio Zwolle” zijn de afgelopen jaren de eerste stappen gezet om te komen tot innovaties binnen mobiliteit en parkeren. Ook in 2022 willen we actief in blijven zetten op samenwerking tussen marktpartijen, werkgevers en overheden met als doel om de bereikbaarheid en leefbaarheid te waarborgen. In het Bestuurlijk Overleg Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (BO-MIRT) zijn afspraken gemaakt over het opstellen van het project Digitalisering van Mobiliteitsdata en de werkagenda Slim en Duurzaam. De inzet van het project Digitalisering van Mobiliteitsdata is dat overheden eind 2023 veel data met een grote nauwkeurigheid beschikbaar stellen voor reizigers om goede keuzes voor hun reisgedrag te maken. De komende jaren vergt dit nog veel voorbereiding.

De werkagenda Slim en Duurzaam moet voor een periode van 3 jaar de afspraken tussen Rijk en regio vastleggen op het gebied van slim en duurzaam. Aanvullend wordt gekeken of de acties uit het klimaatakkoord dat in juni 2019 door het kabinet is vastgelegd hier ook in kunnen worden geïntegreerd. Gezamenlijk vormt dit dan het regionale mobiliteits plan. Onderdelen van dit plan zijn:

• Stadslogistiek: uitvoering van het actieplan stadslogistiek en voorbereiding implementatie Zero Emissie Zone in 2025.
• Fietsstimulering: voortzetting stimuleringsacties, zoals fietsmaatjes en spitsfietsen, en koppeling aan snelfietsroutes.
• Verkeersmanagement/ITS: afgelopen jaren zijn vrijwel alle verkeerslichten in Zwolle vervangen door zogenaamde intelligente verkeerslichten (i-Vri’s). In het kader van verkeersmanagement willen we in 2020 de verkeerslichten en verwijssystemen die we hebben nog slimmer inzetten en te stimuleren dat automobilisten route- en parkeerinformatie gebruiken om bij hun bestemming te komen. Binnen het project B-ITS (Intelligente Transport Systemen  voor de fiets) willen we innovatie en technologische ontwikkeling gebruiken voor fietsstimulering.

Stedelijke ontwikkeling en mobiliteit hebben een sterke onderlinge relatie. De opbouw van de stad en de mobiliteitsvoorzieningen zijn bepalend voor de mobiliteitsvraag en de vervoerwijzekeuze. De komende jaren blijft ook de gebiedsgerichte aanpak en ontwikkeling van gebieden rondom OV-knooppunten een belangrijke drager in het optimaal benutten van de bestaande infrastructuur. Het creëren van gemengde woon-werkgebieden leidt tot betere benutting van de beschikbare infrastructuur én optimaal gebruik van de beschikbare parkeerplaatsen: overdag (door werknemers) en ’s nachts (door bewoners). Bouwen binnen het stedelijk gebied en nabij OV-knooppunten verhoogt de kans op het verkorten van de verplaatsingsafstanden en het gebruik van de fiets.

In het kader van Zero Emissie Stadslogistiek en de invoering van een zero-emissiezone in 2025 hebben we in 2022 een dashboard ontwikkeld voor monitoring van de logistieke stromen in de binnenstad op basis van de data uit de ANPR camera’s. Aanvullend is binnen de toekomstige zone studentonderzoek uitgevoerd naar de bevoorrading.

In 2022 is ingezet op het betrekken van de mkb’ers bij de transitie naar emissievrije stadslogistiek. In de vorm van een online menukaart zijn mogelijke oplossingen gepresenteerd. Hiermee willen we stadslogistiek tot een gezamenlijke opgave maken, partijen met elkaar in contact brengen, motiveren en laten leren van zogenaamde good practices (goede voorbeelden). Daarnaast zijn er twee probeeracties gestart voor een elektrische bestelbus en vrachtfiets.

In de Spoorzone hebben we met een ontwerpend onderzoek in kaart gebracht hoe de grote diversiteit aan (toekomstige) logistieke stromen zoveel mogelijk in de omgeving opgenomen kunnen worden. In een toolbox zijn verschillende ontwerpmogelijkheden opgenomen om voertuigkilometers te verminderen en de verblijfsduur te minimaliseren om op deze manier bij te dragen aan leefbare gebieden

Door de realisatie van zogenaamde intelligente verkeerslichten (i-Vri's) kan Zwolle de data uit de verkeerslichten nu beschikbaar stellen aan informatiediensten voor weggebruikers. In 2022 hebben we het aantal i-Vri's verder uitgebreid en wordt het in de toekomst mogelijk om diverse doelgroepen prioriteit te kunnen geven. Hierbij kan gedacht worden aan de fietskoeriers in het kader van het Europese B-ITS programma, maar ook logistieke aanbieders, nood- en hulpdiensten en verdere optimalisatie van al het verkeer. Hiermee werken we verder aan een schoner, slimmer en beter gebruik van de beschikbare infrastructuur.

We benutten de bestaande infrastructuur  optimaal door  in te spelen op (technologische) innovaties in slimme en duurzame mobiliteit, zodanig dat:

• Stakeholders, waaronder bedrijven, in de stad zich mede verantwoordelijk voelen voor de bereikbaarheid, waardoor nieuwe initiatieven ontstaan gericht op collectief vervoer  en deelconcepten.
• Aantrekkelijke overstappunten (hubs) worden gecreëerd van auto of bus naar deel(e)fiets en kleinschalige vervoersvormen als collectieve taxi’s.
• Schoon vervoer (fiets, voetganger, elektrische (deel)auto’s, goederenvervoer) wordt gestimuleerd.
• Dit bijdraagt aan het verminderen van het autogebruik en een toename van gebruik van schone (deel)voertuigen.
• Door betere benutting de aanleg van nieuwe (auto)infrastructuur  wordt voorkomen.
• Er door middel van mobiliteitssturing, verwijzing en tariefdifferentiatie optimale benutting van de verkeersinfrastructuur en parkeerplaatsen ontstaat.

Bevorderen innovatie (zie ook 6.3.1 en 6.3.3)

• Inspelen op innovaties binnen het mobiliteitsdomein en deze vertalen in concrete toepassingen.
• Actief participeren in de kopgroep van fietssteden F10 door het uitvoeren van slimme pilots, onder andere: de innovatieve ondergrondse fietsenstalling bij het station en een gezondheids- en participatieproject in Holtenbroek.
• Actief participeren in de Fiets Innovatie Community (FIC): Ook wordt de bestaande samenwerking met tien organisaties en instellingen in het kader van de Fiets Innovatie Community (FIC) geïntensiveerd om daarmee innovatie op het gebied van de fiets te bevorderen.

Verkeers- en mobiliteitsmanagement

• Op basis van een visie op verkeersmanagement waar we in 2021 mee gestart zijn, komen we in 2022 met een routekaart hoe we de komende jaren in Zwolle verkeersmanagement gaan vormgeven.
• Uitvoeren van regionaal verkeersmanagement bij infrastructurele projecten in en rondom de stad: inzet verkeersverwijssysteem (binnen- en buitenring) en waar nodig verkeersregelaars.
• Inzet en waar mogelijk optimaliseren van de verkeerscentrale en intelligente verkeerslichtensysteem (i-Vri’s), inclusief implementatie en ontwikkeling slimme toepassingen die kunnen communiceren met slimme verkeerslichten.
• Doorontwikkeling van de Digitalisering mobiliteitsdata tot 2023. Hiermee geven we uitvoering aan besluit in het BO-MIRT van 2018
• Deelnemen en doorontwikkelen van het Regionaal Tactisch Team (verkeersmanagementorganisatie van de toekomst)
• De groei van verkeersmanagement naar mobiliteitsmanagement: verbeteren van incidentmanagement, zodat de weg sneller vrij is bij ongevallen
• Uitvoeren van coördinatie en communicatie bij wegwerkzaamheden, incidenten en evenementen.
• Actueel houden van informatie over bereikbaarheid en evenementen.

De gebiedsgerichte aanpak binnen de wijken Assendorp, Kamperpoort en Hanzeland  is ook in 2022 doorgezet en geëvalueerd. Binnen Hanzeland werken City Developer-S en de gemeente Zwolle samen onder de naam MOVEZ met diverse partijen. In Assendorp wordt op basis van een gebiedsplan met behulp van een mobiliteitsmakelaar vooral ingezet op het parkeren op afstand, stadslogistiek en stimuleren van deelauto's in combinatie met het vergroenen en verduurzamen van de wijk. Voor Kamperpoort is eveneens een gebiedsplan en zijn via zogenaamde buurtbonussen acties opgepakt.

Op het gebied van Verkeersmanagement hebben we in 2022 het multimodale netwerkkader afgerond. In dit kader zijn bereikbaarheidsprofielen en voorkeursroutes naar belangrijke bestemmingen gedefinieerd en kunnen we in de toekomst onderbouwd afwegingen maken over het prioriteren van verkeersstromen en -deelnemers. Tevens hebben we het afgelopen jaar weer actief deelgenomen in diverse verkeersmanagementoverleggen, zoals het Regionaal Tactisch Team en Incident Management en adviseren we over verkeersmanagement rondom evenementen en demonstraties.

In 2022 hebben actief (mee)gewerkt aan het opstellen van een nieuw verkeersmodel voor zowel Zwolle als voor de provincie Overijssel. Beide verkeersmodellen zijn eind 2022 opgeleverd. Met deze verkeermodellen kunnen we studies en verkenningen uitvoeren naar de impact van bijvoorbeeld nieuwe woningbouwlocaties in Zwolle op het verkeersbeeld in 2030 of 2040.

De lasten laten een nadelig saldo zien van € 24.725. Dit vormt ook het gerealiseerde resultaat op het gehele doel.

Dit nadelige resultaat wordt gerealiseerd door:

• Er is € 50.000 structureel budget beschikbaar voor het versterken van het verkeersmanagement. De kosten in 2022 waren € 52.793 hoger dan geraamd.
• Er is in 2022 aanvullende eigen inzet geweest voor het beheer van het Verkeersmodel à € 3.776 euro.
• Van 2021 tot 2024 is in het kader van Zero Emissie Stadslogistiek € 30.000 beschikbaar voor kosten derden. In 2022 zijn de kosten hierop € 16.635 lager dan geraamd.
• Er zijn aanvulling lasten geweest van € 9.033 ter bijdrage
• In 2022 zijn € 9.033 nagekomen kosten voor het project Stadslogistiek afgedekt vanuit het structurele budget.
• Daarnaast is ook op de overige budgetten voor kosten derden ruimte gehouden en een voordeel gerealiseerd van € 24.242.

Bicycle-ITS (Intelligente Transport Systeem)
Van 2019 tot 2022 heeft Zwolle, samen met de provincie Overijssel, geparticipeerd in het Europese BITS project. Dit deden we samen met collega steden en organisaties uit Denemarken, Duitsland, België en Engeland. Doel van het BITS project is om slimme (smart), innovatieve en technologische (ITS) ontwikkelingen zodanig in te zetten dat het gebruik van de fiets toeneemt en de CO2 uitstoot verminderd wordt. Het verzamelen en inzetten van data, zowel kwantitatief als kwalitatief, is daarbij een essentieel onderdeel geweest. Dit deden we door maximaal in te zetten op het uitvoeren van slimme (smart) maatregelen en pilots, zoals de doorstroming bij verkeerslichten, verlichting langs fietsroutes, meetfietsen, fietsverwijssysteem naar beschikbare stallingsruimten en dergelijke. Eind 2022 is dit project afgerond.

Slimme mobiliteit koploperaanpak

Actieplan stadslogistiek

Bicycle ITS

Slimme Mobiliteit Koplopersaanpak
Het project is in 2022 afgesloten. De baten van provincie en Rijk zijn gerealiseerd. De overgebleven eigen middelen van € 52.699 zijn vrijgevallen en verwerkt op doel 10.1.1.