Fysiek domein

We zorgen dat groen één van de leidende thema’s is bij stedelijke ontwikkeling

Als er één ding duidelijk is geworden, als les uit de Covid-19 pandemie, dan is het wel het belang van het beschikken over voldoende goed ingerichte groene buitenruimte, juist ook ín de stad. Ook om reden van toenemende hittestress en droogte. We bouwen daarom voort aan een goede groen- en recreatiestructuur die in gelijk tempo meegroeit met de grote verstedelijkingsopgave.
We betrekken de beleidsuitgangspunten van de Groene Agenda 2015 in een vroegtijdig stadium bij de ontwikkelingen in de stad en het buitengebied om de groenstructuur, de landschapskwaliteit en de biodiversiteit te verbeteren. Deze uitgangspunten, met name die met een ruimtelijke component, zijn geactualiseerd opgenomen in Zwolse Omgevingsvisie 'Ons Zwolle van Morgen'.

Uit de Omgevingsvisie blijkt onder meer waar nieuwe parken moeten komen en de bestaande groenstructuur versterkt dient te worden.
Bij gemeentelijke planvorming, maar ook bij die van derden brengen we vanaf de initiatieffase de groene belangen in. Het behouden en ontwikkelen van goede groenstructuren dient meerdere strategische opgaven zoals klimaatadaptatie en circulaire economie. Ook draagt het bij aan het verbeteren van doelen behorend bij het thema gezondheid (sport en bewegen). Voor een klimaatbestendig Zwolle is een voldoende robuuste groenblauwe structuur nodig. Energietransitie en met name de grootschalige energieopwekking heeft forse landschappelijke gevolgen. In de Omgevingsvisie wordt onder meer om landschappelijke redenen nu  richting gegeven aan deze locaties. De Energiegids spreekt zich uit voor maatschappelijke compensatie.

De stad is ook voor veel planten en dieren hun huis. Bij de groei en de verstedelijking van de stad hebben we oog voor groen en biodiversiteit. Het gebruik van het bestaande groen in de stad neemt toe als gevolg van de verdere verstedelijking.  Het is van belang om hierbij juist bestaande bomen en groenstructuren te behouden en te herstellen. Dit vergt mede investeringen vanuit de gemeente in de openbare ruimte (niet alleen in de binnenstad). Om zicht te houden op de biodiversiteit en als één van de onderbouwingen voor het beleid is natuurmonitoring van belang. De activiteiten van de tijdelijke Natuur en Milieu- makelaar dragen bij aan het vergroten van de bewustwording en kennis van, met name basisschoolleerlingen, over duurzaamheid. Zie voor verdere een beschrijving van Natuur- en Milieueducatie (NME) doel 7.3.3.

Zwolle ligt in een bijzonder mooi landschap: Vechtdal, IJsseldelta, Salland en Veluwe. Het is van belang bij de verdere ontwikkeling van de stad in relatie tot het buitengebied een zorgvuldige koers te volgen, waarbij behoud en ontwikkeling van die landschapskwaliteiten centraal staan. De Zwolse Omgevingsvisie zal regelmatig worden geactualiseerd. In volgende edities wordt ook duidelijk welke stedelijke ontwikkelingsrichting Zwolle kiest in het buitengebied. Dit schept ook helderheid voor een duurzame groene ontwikkeling van onze stadsranden en de noodzaak van nieuwe groen- en recreatievoorzieningen op stedelijk niveau (bossen recreatieplassen etc).

Om te bereiken dat Zwolle een groene stad blijft, is er opdracht gegeven tot de Actualisatie van het Groen en Recreatiebeleid (conform de Omgevingsvisie).
In zijn algemeenheid is het merkbaar dat de druk op de ruimte groter wordt. Dit als gevolg van vooral binnenstedelijke woningbouwlocaties, maar ook door de energietransitie, klimaatopgave, waterbehoefte en het versterken van bedrijvigheid neemt die druk toe. Voor het behouden van een leefbare en biodiverse stad neemt de bovendien behoefte aan extra groen toe. Dit vergt onder meer een andere inrichting van de openbare ruimte. de mobiliteitstransitie biedt hiertoe kansen en vormt vaak één van de weinige mogelijkheden tot vergroenen.

We zorgen dat groen één van de leidende thema’s is bij stedelijke ontwikkeling, zodanig dat:

• De hoeveelheid groen niet afneemt en de groen- en recreatiestructuur wordt versterkt en verbeterd.
• De biodiversiteit toeneemt.
• De inwoners van Zwolle zich bewust zijn van de effecten van hun handelen op natuur en milieu.

Groene Agenda 2015-2025 (2015)

Landschapsontwikkelingsplan Zwolle- Zwartewaterland-Kampen (2010)

Recreatievisie (2004)

• De verdere verstedelijking van Zwolle kan niet zonder een verbeterde groen en blauwe structuur. Benodigde ingrepen en bijbehorende investeringen worden op een rij gezet en ondergebracht in de strategische investeringsagenda en het fonds Bovenwijks. Mede daarom nemen we deel aan het nationale Topsectorproject Succesvol implementeren Groene Stadsontwikkeling (SIGS) dat getrokken worden door de WUR (Wageningen University & Research ; de projecten Spoorzone en IJsselhallen zijn daarbij de cases en mogelijk een verkenning naar Singelpark Zwolle.
• Het voortzetten van eerder ingezet beleid voor langjarig landschapsbeheer en landschapsherstel, zoals door het inrichten van een landschapsfonds. Dat fonds wordt onder meer gevoed door financiële compensaties  als gevolg van ruimtelijke initiatieven in het buitengebied in het kader van het provinciale beleid ‘Kwaliteitsimpuls Groene Omgeving (KGO)'.  Bovendien spreekt de Energiegids zich uit voor maatschappelijke compensatie van grootschalige energie opwekking. We gaan verkennen of daarvan ook een deel ten goede kan komen aan langdurig landschapsbeheer en -herstel / landschapsfonds.
• De Zwolse Adaptatie Strategie geeft inzicht in de kwetsbaarheid van de stad voor de klimaatverandering en hoe deze klimaatrobuust in te richten. Het realiseren van nieuwe en het versterken van bestaande groen/blauwe structuren draagt bij aan een klimaatrobuuster Zwolle. Er wordt aansluiting gezocht met Uitvoeringsprogramma Klimaatadaptatie om instrumentarium te ontwikkelen dat vergroenen van verharde oppervlakten bewerkstelligt en daarmee tevens bijdraagt een plezierige woon- en leefomgeving.
• Het verkennen en benutten van meekoppelkansen, van door anderen geïnitieerde planvorming en uitvoering, die kunnen bijdragen aan een sterkere groen- en recreatiestructuur in de stad en onze stadsranden. Het regelen van (co)financiering voor de uitvoering van deze projecten. De  concrete realisatie ervan vindt plaats binnen doel 7.1.3. of andere doelen:
• Op de hoogte blijven van en het onderhouden van netwerken m.b.t. landelijke en regionale ontwikkelingen op vlak van groen en recreatie.
• De verbetering van de biodiversiteit wordt integraal opgepakt, zoals door voortzetting van het succesvolle ecologische groenbeheer voor gemeente-eigendom en het ondersteunen van weidevogelbeheer in de polder Mastenbroek.

Daarnaast stimuleert de gemeente bewoners die de biodiversiteit willen verhogen (bijvoorbeeld groene daken en gevels en geveltuinen). Die dragen daarnaast ook bij aan klimaatadaptatie. In het buitengebied geeft de gemeente bij nieuwe uitgifte van gemeentegrond de voorkeur aan biologische landbouw (verpachtingsladder) die o.a. door een betere bodemkwaliteit bijdraagt aan een hogere biodiversiteit. Ook de Groene en Blauwe Diensten voor het particulier landschapsonderhoud dragen bij aan de biodiversiteit. Voor het buitengebied zijn de provincie en de boerenorganisaties belangrijke partners.

In de diverse gebiedsontwikkelingen (Spoorzone, Nieuwe Veemarkt, Stadshart, Zwartewaterzone en Oosterenk) wordt nadrukkelijk gestudeerd op de mogelijkheden voor vergroenen en het evenwichtig laten meegroeien van het groen. Dat valt in de praktijk nog niet altijd mee. Bij de Nieuwe Veemarkt komt er wel een centrale groenplek / park bij de oude IJsselhallen. De visie op het Stadshart biedt zeker perspectief, bijvoorbeeld op het vergroenen langs de singelzone en herstel van de Willemsvaart. Ook in de andere gebieden worden vergroeningskansen verkend, maar die lijken beperkt en of dat voldoende is, is de vraag. Er zal in vele gevallen buiten de projectplots gezocht moeten worden voor de aanleg van meer en/of beter ingericht groen.
In het afgelopen jaar (met doorloop in dit jaar) zijn weer nieuwe contracten afgesloten voor particulier landschapsonderhoud (groene en blauwe diensten Stichting Particuliere Landschapsdiensten IJsseldelta). Ook zijn voor het eerst bloeiende weideranden onder contract gebracht.

Dit doel is uitgevoerd conform begroting, er zijn geen financiële afwijkingen.

De Actualisatie Groen en Recreatiebeleid is voortvarend opgepakt. Het afgelopen jaar zijn daarvoor onderzoeken uitgezet voor diverse onderdelen (Natuurwaardenkaart, recreatieve behoefte aan groen en water, bomenbeleid en normering). Dit vormt input voor het formuleren van de beleidsambities en de visie.

Groen & recreatie-beleid

Hieronder wordt een financiële toelichting gegeven op de projecten, de inhoudelijke toelichting is opgenomen onder de toelichting "realisatie kredieten".

Actualiseren Groen & Recreatiebeleid
Dit krediet is in 2022 grotendeels besteed. Voor het restantkrediet zijn reeds verplichtingen aangegaan. Om de volledige actualisatie af te kunnen ronden in 2023 zal aanvullend budget nodig zijn. In 2022 is een kleine aanvulling van het budget gevonden binnen de structurele middelen groenbeleid. Voor 2023 zal dat niet nogmaals mogelijk zijn. Daarom wordt bij Berap 2023-1 een aanvraag gedaan zodat voldoende budget beschikbaar is voor in te zetten capaciteit en de laatste onderzoeken derden.