Fysiek domein

We versterken de sociale veiligheid door het voorkomen en tegengaan van criminaliteit, overlast en gevoelens die daarmee samenhangen

Je veilig weten en voelen is een van de belangrijkste fundamenten in het leven. Het is een van de basisvoorwaarden voor een individu, groep of stad om zich te kunnen ontplooien, ontwikkelen en is essentieel voor de beleving van buitengeluk. Wanneer de veiligheid in wijken of buurten onder druk staat, kan dit een grote maatschappelijke impact hebben. Begrijpelijk, gezien de waarde die we als samenleving hechten aan veilig leven. Gelukkig is Zwolle een veilige stad. Dit is iets waar we trots op zijn, want veiligheid ontstaat niet vanzelf. Dit is het resultaat van iedereen die de stad en anderen een warm hart toedraagt. Als gemeente zetten we ons dagelijks in om samen met onze partners, inwoners en ondernemers deze veilige stad te behouden. We voorkomen zoveel mogelijk het ontstaan van criminaliteit, overlast, rampen of crises door vroegtijdig te anticiperen op ontwikkelingen. Wanneer onveiligheid toch ontstaat, ontwikkelen we hiervoor een strategie op maat en gaan gericht te werk. Hierdoor dragen we continu bij aan vitale wijken in de stad.

In 2022 werkten we aan de thema’s in de veiligheidsvisie en aan de reguliere veiligheidstaken. We rapporteren hier over enkele bijzonderheden van het afgelopen jaar.

Er is samen met de politie en de woningcorporaties gewerkt aan een nieuw convenant woonoverlast. Dit convenant en het bijbehorende werkproces moeten zorgen voor een betere samenwerking tussen alle betrokken partijen om samen woonoverlast in de wijken te voorkomen dan wel zo snel en goed mogelijk te beperken en op te lossen.

We zijn gestart met de Weeg- en monitortafel mensenhandel en is er een eerste integrale controle uitgevoerd gericht op arbeidsuitbuiting. Daarnaast trainden we een aantal medewerkers van burgerzaken, Sociaal Wijkteams, Toezicht Openbare Ruimte en medewerkers bij de Oekraïne opvang in het signaleren van mensenhandel.

Vanaf de zomer heeft de politie de mogelijkheid om 24-uurs verblijfsontzeggingen in te zetten wanneer er sprake is van o.a. aanhoudende overlast. De politie is hiervoor gemandateerd door de burgemeester. Dit heeft er toe geleid dat de overlast op sommige locaties is verminderd en de betrokkenen passende zorg krijgen.

We lieten in het voorjaar wederom een rioolwateronderzoek uitvoeren. Het doel was inzicht krijgen in aard en omvang van het drugsgebruik en daarmee een tweede meting te creëren.

Het afgelopen jaar hebben we gewerkt aan het onderzoeken en ontwikkelen van een aanpak om de jonge aanwas aan georganiseerde criminaliteit te beperken. We hebben daarbij vooral ingezet op het in kaart brengen en betrekken van het lokale netwerk rondom het vraagstuk ‘voorkomen jonge aanwas’ en het verzamelen van kennis en expertise. Op basis hiervan is een procesplan gemaakt voor 2023 en verder. Er is door het Regionaal Informatie en Expertise Centrum Oost-Nederland een bedrag van 250.000,- euro  beschikbaar gesteld om vanuit de opbrengst van 2022 het proces in 2023 verder door te ontwikkelen.

We zien steeds meer samenhang tussen zorg en veiligheid, vooral bij complexe multi-probleem casuïstiek, bijvoorbeeld bij overlast door psychisch kwetsbare personen. We kenden ook een aantal incidenten met personen met verward gedrag. Hierin werkten we nauw samen met de partners in de wijk. De inzet was erop gericht om rust terug te laten keren en het zorgaanbod aan te laten sluiten bij de behoefte. Zie ook doelstelling 3.2.1

Er zijn verschillende bestuursrechtelijke maatregelen ingezet bij drugshandel op straat en drugs in woningen.

Er zijn verschillende openbare orde incidenten en betogingen geweest. We zijn opgeschrikt door een dubbele liquidatie in een familierestaurant waarvan de impact heel groot is. Samen met o.a. slachtofferhulp hebben we ingezet op de juiste zorg voor de mensen die dat nodig hadden.

We zagen dat sommige betogingen zodanige politieke en/of maatschappelijke impact hebben dat er extra inzet door middel van noodbevoegdheden noodzakelijk was. Daarnaast zijn er verschillende betogingen gefaciliteerd die zonder incidenten zijn verlopen.

We werkten aan een integrale veiligheidsanalyse, deze is uitgevoerd door middel van een analyse van politieregistraties van de afgelopen jaren en landelijke en regionale ontwikkelingen. Hierover zijn we in gesprek gegaan met interne- en externe partners. De veiligheidsanalyse is de basis voor het nieuwe veiligheidsbeleid, de Strategische Veiligheidsagenda 2023-2026.

We ontwikkelden een (veiligheid)dashboard om vroegtijdig inzicht te creëren in relevante trends, ontwikkelingen en fenomenen. Dit dashboard versterkt onze informatiepositie en daarmee kunnen wij onder meer onze wijk- en buurtgericht werken beter vorm te geven.

We versterken de sociale veiligheid door het voorkomen en tegengaan van criminaliteit, overlast en gevoelens die daarmee samenhangen, zodanig dat:

• we de prioriteiten van de veiligheidsvisie 2019-2022 uitvoeren.  
• we de openbare orde handhaven.
• we een maatgerichte aanpak organiseren voor overlastgevenden en criminelen.
• we radicalisering tegengaan.
• we veiligheid en leefbaarheid bevorderen bij specifieke locaties.
• we veilig uitgaan, winkelen en ondernemen bevorderen.
• we veilige evenementen bevorderen.
• we woninginbraken tegengaan.

Veiligheidsvisie 2019-2022

Veiligheidsvisie 2023-2026
We starten met het ontwikkelen van de nieuwe veiligheidsvisie.

Veiligheidsvisie 2019-2022
Op basis van de veiligheidsvisie 2019-2022 werken we aan zes geprioriteerde thema’s. Voor elk thema voeren we een gerichte strategie binnen de context van verschillende faseringen, schaalniveaus en samenwerkingspartners.

Drugs- en drankgerelateerde overlast

• We handhaven integraal op basis van het regionale hennepconvenant- en protocol wanneer we in een woning illegale hennepteelt constateren. Partners hierin zijn politie, OM, woningbouwcorporaties en netbeheerders.
• We ondersteunen de begeleidingscommissie(s) van de coffeeshop(s).
• Wanneer we drugs- of drankoverlast constateren nemen we passende maatregelen.
• Met de aanpak van ondermijning pakken we ook de drugsoverlast aan (zie verder het thema ‘ondermijnende criminaliteit’).

Ondermijnende criminaliteit

• We geven uitvoering aan het meerjarige Programma Ondermijning. Hiermee werken we samen met partners en de stad aan een effectieve en systeemgerichte aanpak van ondermijnende criminaliteit. We intensiveren de bewustwording en weerbaarheid van onze organisatie en de stad.
• We intensiveren het duiden van signalen, het integraal werken aan casuïstiek en het versterken van onze informatiepositie. Inwoners, partners en collega’s van Zwolle kunnen hun signalen melden bij ons meldpunt. We blijven daarbij, onder andere, focus houden op de drugscriminaliteit in Zwolle en de ondermijnende structuren die zich daarmee bezighouden.
• We voeren, in samenwerking met het RIEC, een weerbaarheidsscan uit. Deze scan geeft inzicht in de bestuurlijke weerbaarheid en we verkennen daarbij de mogelijkheden van het inzetten van barrière modellen op verschillende (ondermijnings)thema’s. We herijken het horeca-proces en verkennen welke processen en beleidstukken nog herijking vragen.
• We realiseren een gebiedsgerichte ondermijningsaanpak op bedrijventerreinen. We creëren hiermee inzicht in de kwetsbaarheid van branches en werken aan de weerbaarheid van bedrijventerreinen. Dit doen we zo veel mogelijk samen met de bedrijven, bedrijfsverenigingen en branches, die een belangrijke partner zijn in het signaleren en weren van ondermijnende activiteiten op de bedrijventerreinen. Daarnaast werken we integraal aan concrete ondermijningcasuïstiek in deze gebieden.
• We borgen de kennis en ervaringen die we hebben opgedaan door onze deelname aan de City Deal ‘Zicht op Ondermijning’. Dit doen we door het datagedreven werken binnen het veiligheidsdomein een blijvende plek te geven en, samen met onze partners, inzicht in de patronen, structuren en risico-indicatoren van georganiseerde ondermijnende criminaliteit in Zwolle te creëren.

Zorg en Veiligheid (in de aanpak van overlastgevenden en criminelen)

• In regionaal verband werken we aan een samenwerkingsagenda voor zorg en veiligheid. We constateren dat er meer en meer sprake is van complexe domeinoverstijgende vraagstukken, die vragen om meer sturing van gemeenten en ketenpartners. We willen in regionaal verband komen tot een samenwerkingsagenda Zorg en Veiligheid, met als doel de totale keten van zorg en veiligheid zowel lokaal als regionaal verder te versterken. Concreet gaat het hier over thema’s als personen met verward gedrag en de Wet verplichte GGZ, maar ook  over huiselijk geweld, mensenhandel, nazorg ex-gedetineerden. Zie ook programma 3 in de begroting.  
• We vertegenwoordigen de gemeente bij alle overlegtafels van het Zorg- en Veiligheidshuis IJsselland: radicalisering, GGZ Veiligheid, Veelplegers/Top X en het Justitieel overleg risicojongeren. Op casusniveau denken we mee in de MDO’s op persoonsniveau en waar nodig zetten we het bestuursrechtelijke instrumentarium in.
• We voeren regie op de aanpak van complexe woonoverlast.
• We werken aan de aanpak van mensenhandel door het bevorderen van deskundigheid van professionals binnen de signaleringsstructuur mensenhandel en het zorgen voor een bewuste organisatie, door het signaleren van mensenhandel en het uitvoeren van passende interventies, en door het meewerken in de regionale aanpak.

Jeugdcriminaliteit en -overlast

• We voeren de regie over verschillende integrale aanpakken waarbij we ons richten om crimineel of overlastgevend gedrag van jongeren tegen te gaan.
• We ontwikkelen de veiligheidsaanpak op basis van het onderzoek naar jeugdproblematiek dat in 2020 door Bureau BEKE is uitgevoerd. Hierbij hebben we de focus op jongeren die afglijden richting de criminaliteit (de zogenoemde ‘jonge aanwas’), de digitale leefwereld van jongeren en de invloed van negatieve rolmodellen.

Digitale veiligheid

• We werken mee aan de uitvoering van het regionale plan om de digitale weerbaarheid te versterken. Dit plan bestaat uit vijf sporen: weerbaarheid en bewustwording, analyse en onderzoek, innovatie, informatieveiligheid en continuïteit. Onderdeel hiervan is dat we meedoen met de landelijke City Deal Lokale Weerbaarheid Cybercrime.
• Informatieveiligheid is een belangrijk onderdeel van dit thema. Zie hiervoor programma 9.

Verkeer

• We werken op uiteenlopende manieren aan de verkeersveiligheid, bijvoorbeeld via de infrastructuur, het gedrag van verkeersgebruikers en het afhandelen van klachten. Zie voor meer informatie doel 7.2.4.

Datagedreven werken

• We ontwikkelen toe naar een meer datagedreven veiligheidsaanpak. In dit kader ontwikkelen we een Veiligheidsdashboard waarmee we inzicht krijgen in de “hotspots” in de stad, de kwetsbare gebieden, en kunnen mede daardoor trends en ontwikkelingen monitoren en onze preventieve aanpak versterken

Radicalisering

• We onderhouden relaties met religieuze organisaties en sleutelfiguren.
• We bevorderen deskundigheid van professionals binnen de signaleringsstructuur.
• We duiden signalen van radicalisering en doen passende interventies.  

Veilige en leefbare locaties

• We coördineren de begeleidingscommissies die toezien op de uitvoering van de beheersplannen van de opvang van o.a. dak- en thuislozen aan de van Walsumlaan en het zorgcluster Pannekoekedijk.  

Openbare orde

• We coördineren de aanpak bij (dreigende) openbare verstoringen.
• We adviseren en ondersteunen bij de inzet van burgemeestersbevoegdheden. Denk aan de inzet van cameratoezicht, gebiedsverboden of huisverboden.

Uitgaan, winkelen en ondernemen

• We coördineren de samenwerkingsmethode Keurmerk Veilig Ondernemen voor winkelgebieden.
• We coördineren de samenwerkingsmethode het Keurmerk Veilig Ondernemen voor bedrijventerreinen.
• We coördineren de samenwerkingsmethode Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan.
• We beheren camera’s in de publieke ruimte die zijn bestemd voor de openbare orde.

Evenementen

• We informeren, ondersteunen en adviseren organisatoren bij de veiligheid van evenementen.  
• We adviseren over veiligheid in het vergunningsverleningsproces.
• We werken samen met PEC Zwolle, politie, OM en jongerenwerk in de aanpak van veilig voetbal.  
• We adviseren en ondersteunen de ‘voetbaldriehoek’ (politie, OM, gemeente, PEC Zwolle).  

Woninginbraken

• We maken inwoners bewust van inbraakrisico’s, bieden handelingsperspectieven en anticiperen op de actualiteit.  

Samenwerking

• We werken samen in verschillende samenwerkingsverbanden. Een aantal daarvan ontvangen van ons een financiële bijdrage. Dit zijn het Zorg- en Veiligheidshuis IJsselland (aanpak criminele en overlastgevende personen en groepen), het Regionaal Informatie- en Expertisecentrum (aanpak ondermijning), het Regionaal Coördinatiepunt Integrale Veiligheid (samenwerking 11 gemeenten regio IJsselland), het Veiligheidsnetwerk Oost-Nederland (samenwerking 76 gemeenten regio Oost-Nederland) en Burgernet (burgerparticipatie).

We voerden de activiteiten grotendeels volgens de planning uit (zie toelichting bij het doel).  

De lasten en de baten laten een voordelig saldo zien van € 69.443 en € 115.222. Omdat er € 138.825 minder wordt onttrokken uit de reserves ontstaat er per saldo een voordelig resultaat van € 45.840.

Dit voordelig resultaat kan als volgt worden verklaard:

• Hogere lasten van € 120.503 door het project jonge aanwas. Tegenover deze hogere lasten staan eveneens hogere baten van € 120.503 omdat we in 2022 een subsidie hebben ontvangen voor dit project. Het restant van de subsidie wordt in 2023 verantwoord.
• Er zijn lagere lasten van € 45.040 op o.a. Zorg en Veiligheidshuis, lagere kapitaallasten door latere start vervanging camera's binnenstad en overige kosten derden.   
• Voor het onderdeel bestuursdwang en ontruimingen hebben gelukkig wederom weinig activiteiten plaatsgevonden waardoor de kosten € 6.081 en de inkomsten € 5.281 lager zijn dan begroot.
• De lasten op incidentele budgetten zijn € 138.825 lager doordat de activiteiten doorlopen in 2023. Hierdoor is er eveneens € 138.825 minder onttrokken aan de reserve nutvw-fysiek. In 2022 is verder gewerkt aan het terugdringen van ondermijning. De extra medewerker die eind 2021 is begonnen kon voor 2022 gedekt worden uit de bestaande loonsom. De hiervoor beschikbare middelen van € 120.000 blijven in de reserve nutvw-fysiek gereserveerd staan voor 2023, zodat de extra inzet hier in 2023 uit betaald kan worden. Ook de rijksmiddelen voor radicalisering van € 18.825 blijven gereserveerd staan voor 2023. Per saldo geeft dit dus geen resultaat.

In 2022 is gewerkt aan de vervanging van de infrastructuur van de camera's binnenstad. Dit loopt in 2023 verder samen met de vervanging van de camera's.

Infra camera's binnenstad