Sociaal domein

Inwoners worden laagdrempelig en in hun eigen buurt ondersteund om samen tot oplossingen te komen

Inwoners kunnen bij het Sociaal Wijkteam terecht met ondersteuningsvragen op alle leefgebieden. Het Sociaal Wijkteam is laagdrempelig en toegankelijk voor inwoners. Het Sociaal Wijkteam zet in op normaliseren, eigen regie en zelfstandig leven. Uitgangspunt voor de ondersteuning is: ‘zo licht als mogelijk, zo zwaar als nodig’. Met de inwoner wordt besproken wat nodig is, wat mogelijk is en wat voor hem/haar de beste aanpak is. Daarbij is oog voor zowel doelmatigheid als ook rechtmatigheid.

Vertrekpunt van het ondersteuningsplan is wat de inwoner en zijn sociaal netwerk zelf kan en welke voorliggende voorzieningen van meerwaarde zijn (programma 1. Samenleving). Indien nodig biedt het Sociaal Wijkteam zelf lichte en/of kortdurende ondersteuning. Als dat niet volstaat, wordt een maatwerkvoorziening ingezet voor gespecialiseerde ondersteuning. In het ondersteuningsplan worden resultaten benoemd. Dit biedt inwoner en zorgaanbieder flexibiliteit en ruimte in de wijze waarop ondersteuning wordt ingezet (hoe) om het resultaat (wat) te bereiken.

Het Sociaal Wijkteam staat in contact met onder meer de Participatieraad, welzijnsorganisaties en aanbieders van (maatwerk)voorzieningen. De Sociale Wijkteams bieden waardevolle ondersteuning, waarbij ze recht doen aan verschillen. Dat doen ze samen én in verbinding met de inwoner. Ze gaan hierbij verantwoord te werk.

Inwoners en toeleiders vinden hun weg naar het Sociaal Wijkteam en de investering in samenwerking met diverse partijen in de wijk, huisartsen en scholen blijft onverminderd doorgaan. In 2021 heeft het bureau AEF het SWT geëvalueerd. Naast alle positieve bevindingen heeft AEF ook geadviseerd om de doelen en opdracht voor het SWT aan te scherpen. De wens om door te ontwikkelen, de aanbevelingen uit het evaluatierapport, de toename van taken voor het SWT en de diverse ontwikkelingen zijn aanleiding geweest om de visie en doelen van het SWT tegen het licht te houden en opnieuw vast te stellen. Hierbij is meegegeven dat deze moeten aansluiten bij de beweging van versterking Sociale Basis en meer eigen inzet door het SWT met als resultaat dat minder inzet van 2e lijns specialistische zorg nodig is.
Eind 2023 zal aan de raad de opdracht voor het SWT worden voorgelegd.

In 2022 is ook een start gemaakt met de proeftuin Samenspel in de Wijk. Deze proeftuin vindt in twee wijken plaats: Noord en West. Op het gebied van Participatie is in 2022 ook het innovatie lab Participatie aan de slag gegaan. Doel hiervan is om te komen tot een eventueel herontwerp van de participatieketen en werkwijze vanuit het perspectief van de inwoners. Zowel de inzichten uit de proeftuin als uit het innovatie lab zullen worden meegenomen in de opdrachtformulering die eind 2023 ter besluitvorming aan de raad zal worden voorgelegd.

De sturing op Jeugd is opgepakt binnen het project sturingsinformatie jeugdzorg. Er is in 2022 een integraal dashboard ontwikkeld en opgeleverd welke inzicht geeft in de uitgaven en aantallen jeugdigen in zorg. Met een multidisciplinair kernteam (MO, SWT, Financiën) wordt deze informatie geanalyseerd, geduid en zijn acties uitgezet ten behoeve van betere jeugdzorg en beheersing van de uitgaven.

De inwoner weet waar hij met zijn ondersteuningsvraag terecht kan, zodanig dat:

• De inwoner ervaart dat er mèt hem gepraat wordt in plaats van over hem.
• De inwoner eigenaar is van zijn vraag en oplossing.
• Alle stappen zijn van meerwaarde voor de inwoner en gericht op een duurzame oplossing
• Er duidelijke afspraken gemaakt worden over het proces (regie) en de resultaten. Deze zijn vastgelegd in een integraal ondersteuningsplan.
• Onafhankelijke cliënt-ondersteuning beschikbaar is waar gewenst.
• De ondersteuning zo licht als mogelijk is en zo zwaar als noodzakelijk.

Hervormingsagenda sociaal domein (2019)

Uitvoering
In 2022 zal het Sociaal Wijkteam verder uitvoering geven aan de beweging; normalisering, preventie en collectivisering. We zetten in op:

• Borging Vindplaats schulden (vroegsignalering ter voorkoming van hoge schulden).
• Borging Sociaal Wijkteam: de nieuwe poortwachter in de wijk. (nauwe samenwerking tussen SWT en inkomensondersteuning op het gebied van rechtmatigheid en handhaving)
• Versterken samenwerking Sociaal Wijkteam en TIEM vanuit perspectief en mogelijkheden van de inwoner (waarbij duale ondersteuning mogelijk is, met als doel het wegnemen van belemmeringen die (arbeids)participatie in de weg staan)
• Implementatie nieuwe contractering dagbesteding
• Implementatie van nieuwe contractering thuisondersteuning
• (Voorbereidende) implementatie van nieuwe contractering jeugd
• Experiment Scheidingsplatform (Start Q4 2021).
  Scheidingsproblematiek vraagt om een integrale aanpak. Binnen de wijkteams komen veel vragen binnen die gerelateerd zijn aan relatieproblemen en echtscheiding. Kinderen kunnen bij aanhoudende conflicten tussen ouders veel klachten ontwikkelen wat leidt tot inzet van jeugdhulp. Met het scheidingsplatform als onderdeel  van de brede aanpak “gezonde relaties beter voor Zwolle” biedt het Sociaal Wijkteam laagdrempelige, integrale ondersteuning op een centrale plek met kennis en ervaring over relaties en scheiden. Het doel hiervan is het voorkomen van complexe scheidingen en negatieve gevolgen voor kinderen en daarmee inzet van specialistische jeugdhulp. Hiermee wordt geïnvesteerd in het bieden van voorlichting, advies en opvoedondersteuning. In de pilotfase zal gestart worden met een relatiedesk in de wijken Stadshagen en Aalanden.
• Veiligheid, waaronder “Geweld hoort nergens thuis”.
  SWT biedt (intensieve) vrijwillige hulp aan gezinnen en huishoudens die te maken hebben met acute en chronische onveiligheid en richt zich daarbij op alle aspecten die in het dagelijks leven van inwoners belangrijk zijn (brede integrale aanpak). Om ervoor te zorgen dat alle medewerkers in staat zijn te werken volgens de visie en uitgangspunten is het nodig dat zij beschikken over:

1. Een heldere verdeling van taken en rollen op het gebied van casuïstiek waarbij sprake is van huiselijk geweld (een integrale structuur)
2. Voldoende kennis en vaardigheden, passend bij hun rol en taken in de uitvoering
3. Voldoende capaciteit.

• Nieuwe woonplaatsbeginsel 2022
  Het woonplaatsbeginsel bepaalt welke gemeente (financieel) verantwoordelijk is voor de zorglevering aan de jeugdige. Dit is met name relevant wanneer een jeugdige in een andere gemeente bij een zorgaanbieder woont dan waar de ouders/verzorgers wonen. Er zal actie ondernomen worden op dossiers die overgedragen moeten worden naar een andere gemeente en dossiers die vanuit een andere gemeente naar Zwolle komen. Het gaat hier om een groei wat betreft het aantal jeugddossiers.

Contractering in het Sociaal domein

• Dagbesteding
  In 2022 zal er verder uitvoering gegeven worden aan de implementatie rondom de dagbesteding. Voor de implementatie zal gedurende een periode vaker met aanbieders overlegd moet worden. Deze inspanningen nemen tijd in beslag, maar zijn noodzakelijk om de gewenste inhoudelijke beweging tot stand te brengen. Uiteindelijk zal op langere termijn een efficiëntie slag gemaakt kunnen worden doordat veel inwoners die dagbesteding ontvangen ook al een andere vorm van ondersteuning hebben en daardoor integraal en efficienter ondersteund kunnen worden.

• Thuisondersteuning
  Ook zal in 2022 tijd besteed  gaan worden aan de implementatie en overgangsregeling van de nieuwe contractering thuisondersteuning (die per 1/1/2022 start). Wanneer gecontracteerde partners niet opnieuw een contract krijgen, zullen de inwoners moeten veranderen van zorgaanbieder. Dit proces moet zorgvuldig worden begeleid en kost extra tijd en inspanning.

• Contractering jeugd
  In 2022 wordt er gestart met een nieuwe inkoopmodel jeugd. De start zou op 1 januari 2022 zijn maar is uitgesteld. Voor dat het nieuwe inkoopmodel van start gaat, zullen de jeugdwerkers in het SWT getraind worden. Alle lopende toewijzingen zullen omgezet moeten worden naar nieuwe codes. Dit vraagt van zowel de jeugdwerkers als de backoffice extra tijd.

Vanuit het Sociaal Wijkteam zijn we direct betrokken bij verschillende pilots rondom de beweging van beschermd wonen naar beschermd thuis. We leveren een bijdrage aan de ontwikkeling van lokale woonprojecten om zo beschermd-wonen te voorkomen.

SWT is verder nauw betrokken bij de voorbereiding en beleidsontwikkeling:

• Beleidsvorming ten opzichte van de integratie en ondersteuning van statushouders
• Beleidsvorming en uitvoering Participatie
• Integraal Beleid op het snijvlak Zorg en Veiligheid binnen de Gemeente Zwolle

Maatwerkbudget Sociaal Wijkteam
In 2022  wordt weer gewerkt met een maatwerkbudget. Doel is om ruimte voor de professional te creëren, zodat doorbraken en / of creatieve oplossingen ingezet kunnen worden indien reguliere processen te lang duren en / of niet passend zijn. Op deze manier kan ondersteuning / hulpverlening worden versneld en duurdere vormen van ondersteuning worden uitgespaard. Hiermee wordt integrale aanpak en transformatie blijvend bevorderd. Verder zal geinvesteerd worden in het inzichtelijk maken van de patronen die opvallen bij de inzet van het maatwerkbudget, zodat hier structureel beleid op kan worden gemaakt.

I-standaarden
In 2022 vindt gefaseerd de overgang plaats naar het pgb 2.1 systeem van de SVB.
In 2022 worden de releases iJW en iWMO voor dat jaar geïmplementeerd.

•   Borging Vindplaats schulden
In 2022 hebben het Sociaal wijkteam en de afdeling Schulddienstverlening samen de werkwijze onder de loep genomen en verbeterd. Er is gewerkt aan een gerichtere aanpak richting inwoners waarbij de verschillende afdelingen meer in hun kracht komen te staan en er niet veel tijd verloren gaat tussen melding en ondersteuning. Daarnaast is een project gestart waarbij het SWT en Inkomensondersteuning gericht jongeren tot 27 jaar met een schuld / achterstand van betaling bij de zorgverzekering ondersteunen. Veel jongeren met financiële problemen melden zich niet of (veel) te laat bij instanties voor schuldhulpverlening. De eerste resultaten hiervan zullen in de loop van 2023 verder bekend worden. De eerste inzichten lijken positief. Het blijft zoeken naar het goede moment om inwoners met dreigende problematische schulden te benaderen. Gebeurt dit te vroeg dan gaat dit in tegen de gedachte van zelfredzaamheid van burgers en is er bovendien de kans dat er nog geen probleem is. Gebeurt dit te laat en zijn de schulden al zeer groot dan is de kans op een oplossing kleiner. Het SWT richt zich om deze reden op een integrale samenwerking met de intern betrokken afdelingen van de gemeente (verschillende portefeuilles binnen het swt zelf, inkomensondersteuning, schulddienstverlening) en met externe partners (bijv. sociale raadsleden)

•   Borging Sociaal Wijkteam: de nieuwe poortwachter in de wijk.
De nauwe samenwerking tussen SWT en inkomensondersteuning op het gebied van rechtmatigheid en handhaving is verder geïmplementeerd. Medewerkers van het SWT zijn getraind in een stuk fraudebewust zijn en medewerkers van inkomensondersteuning en handhaving worden andersom gevoelig gemaakt om oog te hebben voor hulpverleningsaspecten. Door vanuit de verschillende perspectieven naar vraagstukken te kijken wordt getracht tot meer maatwerk te komen.

•   Versterken samenwerking Sociaal Wijkteam en TIEM
Het SWT levert een belangrijke rol in het wegnemen van belemmeringen die (arbeids) participatie in de weg staan en passen binnen de expertisegebieden van het SWT. Hierin wordt nauw samengewerkt met Tiem
Het SWT en Tiem werken doorlopend samen in verschillende projecten.
Een mooi voorbeeld hiervan is “jouw route”: in het Wijkcentrum Holtenbroek waar meerdere ruimtes zijn gereserveerd om o.a.workshops vorm te gegeven in de beschikbare ruimtes geclusterd in 5 hoofdonderwerpen:, te weten: Financiën, Gezondheid/ Vitaliteit, Taal, (vrijwilligers)werk en hulpverlening/ sociale kaart aan mensen in de bijstand. Dit betreft een samenwerking tussen interne (bijvoorbeeld TIEM, SWT, inkomensondersteuning) en externe partners (bijvoorbeeld Sociale raadslieden, Samen Zwolle)

Een mooi voorbeeld van  een project is : “jouw route”. Dit zijn workshops die onder leiding van Tiem in samenwerking met SWT en IO in de wijk worden geboden aan inwoners in de bijstand. In sommige gevallen wordt ook samengewerkt met andere externe partners zoals Sociale Raadslieden, Samen Zwolle, etc.. Deze workshops hebben uiteenlopende onderwerpen zoals Financiën, Gezondheid / Vitaliteit, Taal, (Vrijwilligers)werk en Hulpverlening / sociale kaart.

Daarnaast wordt blijvend geïnvesteerd in samenwerking tussen SWT en Tiem.

In 2022 heeft het SWT geparticipeerd in het innovatielab met de bedoeling om te komen tot een herontwerp van de participatieketen vanuit het perspectief van de inwoners. De inzichten en adviezen die hieruit voortkomen zullen in 2023 bestudeerd worden en eventueel vertaald worden naar een herinrichting van keten en werkwijze.

•   Implementatie nieuwe contractering dagbesteding
In 2022 is verder uitvoering gegeven aan de implementatie rondom de dagbesteding.

•   Implementatie van nieuwe contractering thuisondersteuning
In 2022 is de implementatie hiervan afgerond.

•   (voorbereiding) implementatie van nieuwe contratering Jeugd
De technische en functionele implementatie is afgerond. In 2023 is nog veel aandacht nodig om de principes en uitgangspunten van het inkoopmodel in de uitvoering van het SWT te integreren. Het SWT, het RSJ en jeugdhulpaanbieders zullen alle omzettingen die nodig zijn in Q1 van 2023 verder afronden.

•   Experiment Relatie en Scheidingsteam Zwolle
Scheidingsproblematiek vraagt om een integrale aanpak. Binnen de wijkteams komen veel vragen binnen die gerelateerd zijn aan relatieproblemen en echtscheiding. In 2022 is het experiment relatie en scheidingsteam Zwolle van start gegaan met casuïstiek. Het experiment is uitgevoerd in twee Zwolse wijken, namelijk Noord en West. Er is ook een overzichtelijke website geïntroduceerd: www.zwolle.nl/relatiesenscheiden . Steeds meer inwoners met vragen over relaties en scheiden vinden op eigen kracht dit hulpaanbod. Er wordt gemonitord of de geboden ondersteuning ook echt aansluit bij de behoefte van de inwoner en of het ook een preventief effect heeft. In 2023 wordt de aanpak geëvalueerd en volgt er een advies voor de structurele inbedding.

•   Veiligheid, waaronder “geweld hoort nergens thuis”
De inventarisatie wat medewerkers nodig hebben om gezinnen en huishoudens te ondersteunen waarbij er sprake is van onveiligheid is afgerond. In 2023 staan er diverse trainingen op de planning. In 2023 is gestart met het bouwen van een structuur met aandachtsfunctionarissen die collega’s bij kunnen staan in casuïstiek.

•   Nieuw woonplaatsbeginsel 2022 voor jeugdhulp
In 2022 is onderzocht welke dossiers konden worden overgedragen naar andere gemeenten en andersom. Het proces van wederzijdse overdracht is afgerond. Netto heeft Zwolle er 50 dossiers bij.

Beweging van beschermd wonen naar beschermd thuis
We willen dat onze psychisch kwetsbare inwoners zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen en wanneer dit tijdelijk niet meer kan, de periode in beschermd wonen of opvang zo kort mogelijk houden. De komende jaren zetten we in op de beweging van beschermd wonen naar beschermd thuis, dit is onderdeel van de hervorming sociaal domein, maar sluit ook aan op de doordecentralisatie van beschermd wonen.
Met deze beweging beogen we passende zorg voor (psychisch) kwetsbare inwoners te bieden; een doorgaande lijn van lichtere ondersteuning naar zware zorg, op- en af schaalbaar naar behoefte, zorg dat aansluit op de ondersteuning, match tussen zorgbehoefte van kwetsbare inwoners en hun woonplek en het voorkomen van gedwongen verhuizingen. Dit betekent dat we de lokale ondersteuningsstructuur zo inrichten dat onze kwetsbare inwoners zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen en kunnen blijven participeren in de samenleving. Een gevarieerd aanbod van woonvarianten is nodig om hieraan tegemoet te komen; voorzieningen voor kwetsbare inwoners die niet, of niet langer een intramurale 24/7 setting van beschermd wonen nodig hebben, maar ook niet (of nog niet) zelfstandig kunnen wonen met thuisondersteuning. Dit aanbod wordt momenteel onder de noemer beschermd thuis in Zwolle ontwikkeld.

Toegang tot beschermd wonen en beschermd thuis
De toegang tot beschermd wonen is nu nog regionaal belegd bij de CT (Centrale Toegang, onderdeel van GGD), want beschermd wonen is een regionale voorziening.
De beweging van beschermd wonen naar beschermd thuis betekent echter dat psychisch kwetsbare mensen meer en langer gebruik zullen gaan maken van het lokale aanbod voor beschermd thuis. Het ligt dan ook voor de hand om de taken en verantwoordelijkheden voor toegang tot beschermd wonen en beschermd thuis aan te laten sluiten op deze beweging en dus lokaal te beleggen. Voor Zwolle betekent dit dat de Sociale Wijkteams met ingang van 2024 nieuwe taken zullen krijgen voor toegang tot beschermd wonen en beschermd thuis. In 2023 vindt de voorbereiding hierop plaats.

Ondersteuning van statushouders
In 2022 zijn voorbereidingen getroffen om een aanpak te ontwikkelen voor de dienstverlening vanuit het SWT aan statushouders. In februari 2023 gaat een team aan de slag om deze aanpak te ontwerpen. Dit gebeurt in samenwerking met mensen uit de doelgroep zelf en betrokken ketenpartners.

Maatwerkbudget Sociaal Wijkteam
Ook in 2022 is het maatwerkbudget ingezet. Naast de reguliere casuïstiek is het maatwerkbudget ingezet om doorbraken te realiseren in het kader van het experiment met de doorbraakmethode. Daarnaast is ook binnen de proeftuin Samenspel in de wijk het maatwerkbudget ingezet.

I-standaarden
De I-standaarden voor WMO en Jeugd zijn in 2022 geïmplementeerd. De PGB kende wederom uitstel vanuit de VNG. Deze komt in 2023 opnieuw op de planning.

De lasten laten een voordelig saldo zien van € 549.851 Omdat er € 428.686 meer is toegevoegd aan de reserves en € 71.778 minder is onttrokken aan de reserves ontstaat een voordelig resultaat van € 49.387.

De lagere lasten  wordt met name veroorzaakt door:
Er zijn in 2022 incidentele midden beschikbaar gesteld voor onderzoek SWT ad 26.650. Deze kosten zijn in 2021 volledig verantwoord. In 2022 waren  hiervoor geen uitgaven meer.
Er is in  2021 en 2022 extra incidentele capaciteit voor het SWT beschikbaar gesteld voor o.a. inkoopmodel Jeugd, aanpak statushouders. Voor een bedrag van 500.464 zijn deze middelen doorgeschoven naar vorig jaar.
Voor het overige ad 22.828 betreffen het kleine overige verschillen op dit doel.

De hogere toevoeging en lagere onttrekking aan de reserve zijn als som het bedrag  van de capaciteit die doorgeschoven is naar 2023.

Voorbereidingskrediet SWT