Sociaal domein

We bieden een kwalitatief passend aanbod aan jeugdhulp (niet vrij toegankelijk) bij problemen met opvoeden en opgroeien, geestelijke problematiek, stoornissen en beperkingen

De samenleving als geheel draagt bij aan een optimaal (positief) opvoedingsklimaat voor alle kinderen. Primair zijn de ouders zelf verantwoordelijk voor de opvoeding. Eventuele belemmeringen bij opgroeien en opvoeden van kinderen en jongeren worden tijdig gesignaleerd, zodat preventieve ondersteuning mogelijk is. Als de situatie dat vraagt, zetten we specialistische hulp en kennis in, zo zwaar als moet en zo licht als kan. Dit kan een individuele, collectieve, lokale of (boven-)regionale oplossing zijn.

We zetten in op het bieden van integrale ondersteuning waarbij het resultaat voor de jeugdige en de ouders (integrale gezinsaanpak) centraal staat en niet het beschikbare jeugdhulpaanbod. Maatwerk en flexibiliteit zijn hierbij belangrijke uitgangspunten. Collectief aanbod - bijvoorbeeld in de klas - prevaleert daar waar mogelijk boven individuele hulpverlening, ook waar dit onderdeel uitmaakt van een breder arrangement. Eén organisatie is verantwoordelijk voor het behalen van de afgesproken resultaten en schakelt daarbij – waar nodig – andere jeugdhulpaanbieders in. We stimuleren betrokken hulpverleners hiermee om over de eigen grenzen heen te kijken, samen te werken en te vernieuwen in het belang van het kind/gezin. Specifiek verbeteren we de aansluiting tussen jeugdhulp en andere ondersteuning (18-/18+).

De samenwerking tussen het Sociaal Wijkteam, de scholen en de andere partners in de sociale basis draagt steeds meer bij aan een optimaal en positief opvoedklimaat voor alle kinderen. In de Proeftuin Jeugd 'Samenspel in de wijk' is in de wijken West en Zuid daar extra in geïnvesteerd. In 2022 is de samenleving weer opengegaan. Bestaande maatschappelijke patronen die het opvoeden en opgroeien onder druk zetten, zijn door de Coronapandemie versterkt. De mentale gezondheid van jongeren nam af, ze ervaren steeds meer prestatiedruk en (ook) onder jongeren neemt de eenzaamheid toe. Tegelijkertijd is er sprake van een druk op de arbeidsmarkt voor professionele hulpverleners, waardoor met name bij zware hulpvragen de noodzakelijke hulp niet altijd zo snel beschikbaar is als we zouden willen. In deze werkelijkheid hebben we te maken met stijgende uitgaven jeugdhulp door ontwikkelingen waarop we als gemeente weinig tot geen invloed hebben, zoals de  hoge inflatiecijfers en stijgende (energie)lasten.
Dit alles onderstreept het belang om gezinnen met ondersteuningsvragen integraal te helpen met duurzame oplossingen; onder meer in de Proeftuin Jeugd 'Samenspel in de wijk' leren we steeds beter dat dit heel vaak niet (alleen) gaat om jeugdhulp, maar dat duurzame oplossingen gevonden worden in het aanpakken van problemen met inkomen, onderwijs, relaties of huisvesting.

We bieden een kwalitatief passend aanbod aan jeugdhulp (niet vrij toegankelijk) bij problemen met opvoeden en opgroeien, geestelijke problematiek, stoornissen en beperkingen, zodanig dat:

• Die jeugdhulp kinderen, jongeren en ouders aantoonbaar helpt (doelrealisatie en uitval).
• Kinderen, jongeren en hun ouders tevreden zijn over de ondersteuning.
• Ondersteuning tijdig beschikbaar is.
• Hulpvragen naar de mening van ouders en jongeren in samenhang worden opgepakt.
• Jongeren en gezinnen met een hulpvraag geen hinder ondervinden van de overgang van 18- naar 18+.

In 2022 verkennen we hoe we de samenwerking in de wijk tussen met name het Sociaal Wijkteam en de jeugdhulpaanbieders kunnen verbeteren. Daar betrekken we ook de scholen, de huisartsen, de jeugdgezondheidszorg en preventiepartners bij. Doel is dat jeugdigen en ouders vaker hulp dichtbij krijgen en dat minder vaak en minder lang specialistische jeugdhulp wordt ingezet.

Hervormingsagenda sociaal domein (2019)

Ontwikkelagenda passend onderwijs en jeugdhulp (2017) deel 1

Ontwikkelagenda passend onderwijs en jeugdhulp (2017) deel 2

Beleidsplan Jeugdhulp (2014)

Perspectiefnota 2020-2023

• Inkoop, monitoring, regionale inhoudelijke thema’s en contractmanagement van niet vrij toegankelijke jeugdhulp laten uitvoeren door de Regionale Serviceorganisatie Jeugd regio IJsselland.
• Uitvoeren en doorontwikkelen van de regionale transformatieagenda jeugdhulp in relatie tot de Zwolse hervormingsagenda.
• Doorontwikkelen van de regionale monitor (RIJM) die eenduidige regionale en gemeentelijke informatie geeft, waardoor meer zicht en grip wordt gerealiseerd op de jeugdhulpkosten.
• Regionale doorontwikkeling van het inkoopmodel jeugdhulp, gericht op resultaatsturing voor alle jeugdhulp en met specifieke aandacht voor een onderscheid tussen hulpverlening en woonvoorzieningen.
• Voorbereiding en implementatie van nieuwe contracten jeugdhulp.
• In aanloop naar die nieuwe contracten in regionaal verband alvast inhoudelijke vernieuwingen doorvoeren waar dat kan.
• Verbeterde inzet voor jongeren vanaf 18 jaar die uitstromen uit jeugdhulp en die nog ondersteuning nodig hebben vanwege bijvoorbeeld een huisvestingsbehoefte.
• Verder uitvoeren maatregelen dyslexie en BSO Plus.
• Uitvoering lokaal cliëntervaringsonderzoek jeugdhulp.
• Bij de toegang (Sociaal Wijkteam):
  (a) de scherpte van de wet en het contract nog meer gebruiken als hulpmiddel,
  (b) toewijzingsprincipe hanteren ‘licht of midden, tenzij’ (en daarbij ook regionaal criteria nader bepalen),
  (c) verbetering samenwerking met gecertificeerde instelling.
• In 2022 verkennen we hoe we de samenwerking in de wijk tussen met name het Sociaal Wijkteam en de jeugdhulpaanbieders kunnen verbeteren.

• In 2022 is de regionale aanbestedingsprocedure voor de nieuwe raamovereenkomsten met jeugdhulpaanbieders succesvol afgerond. Dat betekent dat we per 2023 werken met een nieuw inkoopmodel. Het nieuwe inkoopmodel jeugdhulp faciliteert de inhoudelijke verbeteringen waar we in het kader van de Hervormingsagenda Sociaal Domein hard aan werken, beter dan het eerdere inkoopmodel. Zie ook de nadere toelichting bij de informatienota 'Impact nieuwe tarieven jeugdhulp 2023'.
• In het najaar van 2022 is met name door de jeugdhulpaanbieders en het Sociaal Wijkteam hard gewerkt om het nieuwe inkoopmodel te implementeren in de werkprocessen.
• In het kader van het nieuwe inkoopmodel hebben de gemeenten in de jeugdregio IJsselland in het najaar 2022 met de betreffende jeugdhulpaanbieders een Transformatieconvenant opgesteld. Daarin zijn afspraken gemaakt over hoe we gezinnen met een ondersteuningsvraag vaker helpen met ambulante hulp in plaats van hulp met verblijf. En ook over het ontwikkelen van meer kleinschalige, gezinsgerichte woonvoorzieningen. Het Transformatieconvenant schept de voorwaarden voor de volgende stap, namelijk het starten van initiatieven.
• We hebben op basis van financiële data een dashboard jeugdzorg Zwolle ontwikkeld, dat ons helpt meer inzicht en grip te krijgen op de geldstromen in de jeugdzorg. Het dashboard wordt doorontwikkeld en biedt handvatten voor betere sturing op de jeugdzorg.
• In 2022 is aan ongeveer 2300 nieuwe cliënten jeugdhulp toegewezen. Voor ruim 60% daarvan startte de hulp via het Sociaal Wijkteam. Vanwege de invoering van het per 2022 gewijzigde woonplaatsbeginsel in de Jeugdwet, kwamen er per 1 januari 2022 netto ongeveer 70 nieuwe cliënten bij.
• Voor zover nodig kregen jeugdigen die 18 werden verlengde jeugdhulp. Dit zorgde er met name voor dat een aantal 18+ers niet te maken kreeg met een extra verhuizing.
• Het jaarlijkse cliëntervaringsonderzoek jeugd is uitgevoerd en het rapport is aan de gemeenteraad verzonden.
• In samenwerking met jeugdregio's in Gelderland en met de jeugdregio Twente zijn uitvoeringsplannen opgesteld voor het afbouwen van het aantal plekken gesloten jeugdhulp en voor het herinrichten van de open driemilieusvoorzieningen, zodat deze kleinschaliger en gezinsgerichter worden.

De lasten laten een voordelig saldo zien van € 294.825.

Voor begrotingsdoel 2.3.2 (Passende jeugdhulp) was initieel € 38.343.065 begroot voor 2022. Vanwege een doorwerking van de volumegroei in 2020 en 2021, mede als gevolg van de coronapandemie én vanwege enkele specifieke tariefswijzigingen, is bij Berap 2022-1 € 3.125.000 toegevoegd.
Op basis van extra middelen van het Rijk hadden we op doel 10.1.1 (Algemene dekkingsmiddelen) budget gereserveerd voor de invoering van het per 1 januari 2022 gewijzigde woonplaatsbeginsel in de Jeugdwet. In de loop van 2022 werd vervolgens duidelijk wat de impact van die wijziging voor Zwolle zou zijn. Het nieuwe woonplaatsbeginsel zorgde voor netto ongeveer 70 extra jeugdigen met Verblijf of Wonen, die onder de verantwoordelijkheid van Zwolle zijn komen te vallen. Bij Berap 2022-2 is daarom € 1.950.000 toegevoegd aan begrotingsdoel 2.3.2 vanwege het gewijzigde woonplaatsbeginsel. Om dezelfde reden is bij Berap 2022-2 eveneens € 450.000 toegevoegd aan begrotingsdoel 3.1.1 (Jeugdbescherming), aangezien het steeds gaat om jeugdigen met een kinderbeschermingsmaatregel.
In totaal was in 2022 voor Passende jeugdhulp dus € 43.418.065 begroot. De gerealiseerde uitgaven bedragen € 43.1235.240, zodat een voordelig resultaat ontstaat van € 294.825.