Sociaal domein

We bieden (tijdelijk) beschermd wonen (met begeleiding en toezicht) aan personen met psychische en/of psychosociale problemen

We verlenen voor beschermd wonen zorg aan mensen met psychische en/of psychosociale problematiek. Het toezicht en de begeleiding binnen het beschermd wonen draagt bij aan het maatschappelijk herstel, de participatie en zelfredzaamheid naar vermogen, het psychisch en psychosociaal functioneren, de stabilisatie van het psychiatrisch ziektebeeld en een veilige woonomgeving voor cliënten. Hiermee wordt tevens verwaarlozing van cliënten en maatschappelijke overlast en gevaar voor of door cliënten zo veel als mogelijk voorkomen.
In 2021 zijn cliënten met een blijvende behoefte aan intensieve geestelijke gezondheidszorg over gegaan naar de Wlz, waardoor nu een kleine doelgroep nog in de Wmo is overgebleven met alleen cliënten met een tijdelijke behoefte aan ondersteuning en toezicht of 24 uur per dag zorg in nabijheid.

In 2022 bereidt de gemeente Zwolle zich, samen met de andere gemeenten uit de IJssel-Vecht-regio, verder voor op de landelijke doordecentralisatie van het beschermd wonen vanaf 2023. Deze verdere doordecentralisatie komt overeen met het advies van de Commissie Dannenberg. Dit advies is gericht op een betere aansluiting met de lokale ondersteuningsinfrastructuur omdat alle gemeenten worden gestimuleerd om in te zetten op preventie en herstel. Voor bestaande cliënten in de regio IJssel-Vecht blijft de centrumgemeente verantwoordelijk.
Met de verdere doordecentralisatie worden de middelen verdeeld over gemeenten op basis van een objectief verdeelmodel. Vanaf 2023 wordt in tien jaar tijd stapsgewijs het huidige historische verdeelmodel vervangen door een verdeelmodel dat bestaat uit een aantal objectieve maatstaven die het verwachte gebruik per gemeente voorspellen.

We zetten in op activiteiten en voorzieningen in het lokale en regionale zorglandschap die passen bij de beweging naar beschermd thuis en zorgen voor een betere aansluiting tussen het aanbod en de behoefte van cliënten. Zo wordt in 2022 de aanpak van de wachtlijst voortgezet, door bijvoorbeeld nieuwe tussenvormen als alternatief voor beschermd wonen te ontwikkelen. Ook kan een aantal pgb’s worden omgezet naar verzilvering in Zorg in natura als de cliënt dit wenst en daar baat bij heeft. Meer informatie over de lokale inzet voor de beweging naar beschermd thuis inclusief de financiële doorvertaling, is te lezen in de geactualiseerde value case van de hervormingsagenda.

In 2020 is landelijk besloten dat per 1 januari 2022 wordt gestart met de inhoudelijke doordecentralisatie beschermd wonen. Vanaf 1 januari 2023 zou een nieuw verdeelmodel in werking gaan treden, in combinatie met het woonplaatsbeginsel. Inmiddels heeft de staatssecretaris laten weten de invoering van een woonplaatsbeginsel en het daarmee samenhangende het nieuwe verdeelmodel beschermd wonen per 1 januari 2023 niet langer haalbaar te achten. Deze zal ingevoerd worden per 1 januari 2024.  

In 2021 is samen met de regiogemeenten de Regiovisie IJssel-Vecht beschermd wonen en maatschappelijke opvang 2023-2032 voorbereid. Deze Regiovisie is op 20 december 2021 door de gemeenteraad in Zwolle vastgesteld. In de visie is beschreven wat er lokaal én regionaal nodig is voor de gewenste transformatie naar beschermd thuis, op basis van het uitgangspunt lokaal wat lokaal kan en regionaal wat regionaal beter geregeld kan worden en is vastgelegd op welke terreinen we met elkaar blijven samenwerken. Tijdens dezelfde raadsvergadering heeft de gemeenteraad kennis genomen van het lokaal uitvoeringsplan van beschermd wonen naar beschermd thuis voor de gemeente Zwolle. In 2022 zijn door de verschillende lokale gemeenten uitvoeringsplannen opgesteld om lokaal verder vervolg te geven aan de regiovisie en de doordecentralisatie beschermd wonen.

Het convenant regionale samenwerking beschermd wonen en maatschappelijke opvang regio IJssel-Vecht heeft een looptijd tot 2023. Een regionale werkgroep Governance heeft gezorgd voor een herijking van het convenant beschermd wonen en maatschappelijke opvang regio IJssel-Vecht. Dit convenant is vastgesteld in de lokale colleges en heeft een looptijd tot 2024. Per 2024 wordt een andere vorm van governance gevraagd. Eerder genoemde werkgroep Governance zal in 2023 met een verdere uitwerking komen van de governance voor de regio IJssel-Vecht.

Sinds augustus 2020 wordt gewerkt met een centrale wachtlijst. Alle inwoners met een indicatie beschermd wonen die wachten op een (beter) passende plek, staan nu op deze lijst in plaats van op één of meerdere wachtlijsten bij aanbieders. De wachtlijst is in het eerste halfjaar van 2022 toegenomen met 4,4% (9 inwoners). Het aantal plaatsbare inwoners is tevens toegenomen, maar qua percentage van het totaal hetzelfde gebleven. Op de peildatum stonden cliënten gemiddeld 391 dagen op de wachtlijst totdat men de ondersteuning ontvangt waarvoor een indicatie is verkregen. Dit is een stijging van 48 dagen ten opzichte van januari 2022 (gemiddeld 343 dagen). Hoewel het aantal actief wachtenden het afgelopen half jaar bijna gelijk is gebleven, is er wel degelijk doorstroom geweest van de wachtenden op de wachtlijst. In totaal zijn 79 inwoners het eerste half jaar namelijk van de wachtlijst afgegaan. Er zijn verschillende redenen waarom iemand van de wachtlijst gaat. Het afgelopen half jaar ging het met name om cliënten die zijn doorgestroomd naar een begeleid- of beschermd wonen plek al dan niet met een pgb (58%). We hebben verschillende interventies opgesteld om de wachtlijst in zijn totaal verder omlaag te brengen. Deze worden in 2023 verder aangescherpt en uitgevoerd in samenhang met de betrokken partijen.

We bieden (tijdelijk) beschermd wonen (met begeleiding en toezicht) aan personen met psychische en/of psychosociale problemen, zodanig dat:

• De gemiddelde lengte van de ondersteuning van cliënten beschermd wonen in de regio IJssel-Vecht afneemt.
• Het aantal cliënten beschermd wonen in de regio IJssel-Vecht op de wachtlijst voor instroom beschermd wonen (die langer moeten wachten dan 6 weken) afneemt.
• Het aantal cliënten beschermd wonen in de regio IJssel-Vecht op de wachtlijst voor uitstroom beschermd wonen (langer dan 6 maanden wachtend op een woning) afneemt.

We bieden opvang aan ongedocumenteerden, zodanig dat:
Opvang wordt geboden indien:
·   Er geen recht is op opvang door het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers.
·   Persoonlijke en / of gezinsomstandigheden terugkeer (vooralsnog) niet mogelijk maken.
·   Er sprake is van zodanige psychosociale problemen of verslavingsproblematiek waardoor terugkeer (vooralsnog) onmogelijk is.

Hervormingsagenda sociaal domein (2019)

Programma Wonen en Zorg

• Regie op uitvoering van de Regiovisie beschermd wonen en maatschappelijke opvang 2022-2032 van de regio IJssel-Vecht (momenteel in ontwikkeling, naar verwachting eind 2021 in de raad).
• Uitvoeren van het convenant regionale samenwerking beschermd wonen en maatschappelijke opvang regio IJssel-Vecht. Dit betreft afspraken over de wijze waarop de gemeenten in de regio IJssel-Vecht samenwerken op het gebied van beschermd wonen en maatschappelijke opvang.
• Uitvoeren van de 'Overeenkomst overdracht verantwoordelijkheden, taken en middelen regio Noord Veluwe'. Zwolle is nog steeds centrumgemeente voor de gemeenten op de Noord Veluwe. Sinds 2018 fungeert de Noord Veluwe zelfstandig en ontvangt daarvoor een deel van de rijksmiddelen die Zwolle ontvangt.
• Uitvoeren van de aanbevelingen uit het onderzoek naar de door-en uitstroom beschermd wonen.
• Voorbereidingen treffen betreffende de stapsgewijze invoering van de doordecentralisatie en de nieuwe verdeling van de rijksmiddelen (van historisch naar objectief) vanaf 1-1-2023. Dit betreft het uitwerken van afspraken op basis van de visie over de wijze van samenwerking in de regio IJssel-Vecht.  
• De beweging van beschermd wonen naar beschermd thuis wonen wordt verder geconcretiseerd door:
  • Het verder ontwikkelen van tussenvormen tussen beschermd wonen en ambulante begeleiding.
  • Het lokaal uitvoeringsplan van BW naar BT.
• De zorgaanbieders in 2022 de mogelijkheid te geven om pgb-plekken om te zetten naar Zorg in natura en een beperkt aantal extra plekken begeleid wonen te laten leveren om de doorstroom te bevorderen en de wachtlijst af te kunnen bouwen.

• In lijn met de uitgangspunten van de Veranderagenda is de toekomstvisie BW (samen met de gemeenten uit de regio IJssel-Vecht) uitgewerkt. Deze toekomstvisie vormt de basis voor de Regiovisie IJssel-Vecht beschermd wonen en maatschappelijke opvang 2023-2032 die op 20 december 2021 door de gemeenteraad is vastgesteld. De Regiovisie volgt de regionale veranderagenda op.
• De 'Overeenkomst overdracht verantwoordelijkheden, taken en middelen regio Noord Veluwe' wordt uitgevoerd. De regio Noord Veluwe opereert zelfstandig en ontvangt daarvoor een deel van de rijksmiddelen die Zwolle ontvangt.
• Het convenant is herijkt en heeft een looptijd tot 2023. De toekomstige governance wordt voorbereid door de regionale ambtelijke werkgroep Governance.
• De Regiovisie is op 20 december 2021 door de gemeenteraad in Zwolle vastgesteld. Tijdens dezelfde raadsvergadering heeft de gemeenteraad kennis genomen van het lokaal uitvoeringsplan van beschermd wonen naar beschermd thuis voor de gemeente Zwolle.
• De gemeente Hattem is per 1 januari 2019 informeel toegetreden tot de regio Oost-Veluwe (centrumgemeente Apeldoorn). Met het uitstel van de financiële doordecentralisatie zijn de huidige afspraken met de gemeente Hattem verlengd tot het moment van de uiteindelijke doordecentralisatie. Ook voor de regio Noord-Veluwe geldt dat regiogemeenten vanaf het moment van de doordecentralisatie voor nieuwe BW-cliënten de middelen rechtsreeks zullen ontvangen.
• Door het onvoldoende beschikbaar zijn van passende huisvesting, is er door aanbieders geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid tot omzetten van een intramurale BW-plek naar twee begeleid wonen plekken en de extra plekken voor complexe BW-zorg.
• De projectleider om de beweging van beschermd wonen naar beschermd thuis in de regiogemeenten aan te jagen, is aangenomen en heeft hier uitvoering aan gegeven.
• De inkoop van beschermd wonen zal in 2023 veranderen waarin we gaan van subsidiering van partijen naar contracteren.
• De toegang tot beschermd wonen zal per 2024 veranderen en belegd worden bij lokale gemeenten. Dit is in lijn met de opgestelde regiovisie en invoering van het woonplaatsbeginsel. In 2023 bereiden we ons verder voor op deze doordecentralisatie om deze transitie goed met elkaar te borgen.

• De opvang en begeleiding van ongedocumenteerden is in Zwolle belegd bij het Leger des Heils. Afhankelijk van de gezinssituatie en persoonlijke omstandigheden wordt passende huisvesting geboden. Naast deze ondersteuning wordt ook geholpen indien er vragen zijn op medisch gebied, onderwijs, geestelijke gezondheidszorg en daginvulling. Ten behoeve van de terugkeerbegeleiding of het verkrijgen van een reguliere verblijfsvergunning bestaat er een samenwerkingsverband tussen het IOM, DT&V, IND,  Vluchtelingenwerk en het Leger des Heils. Op casusniveau wordt bekeken welke mogelijkheden er zijn en wie actie onderneemt.

De lasten laten een voordelig saldo zien van € 12.630.933 en de baten een nadelig saldo van € 1.429.747. Omdat er € 11.137.917 meer is toegevoegd aan de reserves wordt er een positief resultaat van € 63.269 gerealiseerd.

Afwijkingen op het regionaal budget Beschermd Wonen:

• Lagere lasten van € 12.398.876  op de versterkte zorg in natura aan aanbieders Beschermd Wonen (BW) en Persoons Gebonden Budgetten (PGB's). Dit is m.n. het gevolg van onvoldoende beschikbare huizen en geschikte plekken BW. Het gevolg hiervan is dat mensen die BW nodig hebben op de wachtlijst komen te staan. In 2022 is een begin gemaakt om de wachtlijst weg te gaan werken. In 2023 zou dit effect zichtbaar moeten zijn en als gevolg daarvan een hogere budgetuitputting.
• Lagere baten van € 1.516.266 op de Eigen Bijdragen BW. Afhankelijk van o.a. het inkomen betalen cliënten een Eigen Bijdrage. Deze bijdragen worden geïnd door het CAK. In de afgelopen jaren zijn deze Eigen Bijdragen omlaag gegaan vanwege de doorstroom cliënten naar de Wlz. In de Zwolse begroting is dit niet op de inkomsten Eigen Bijdragen verwerkt. Hierdoor ontstaat er een nadeel op de inkomsten.
• Hogere baten van € 62.519 betreft een vergoeding van een spoedsubsidie voor opvang van een cliënt uit een andere regio.

Afwijkingen lokaal budget Beschermd Wonen:

• Lagere lasten van € 382.275 capaciteit afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling. De capaciteit benodigd voor strategisch contractmanagement Beschermd Wonen is bekostigd vanuit regionale middelen en daarom niet benodigd vanuit de loonsom van Maatschappelijke Ontwikkeling waarvoor budget was toegevoegd.
• Hogere lasten van € 125.491 voor aanbestedingstraject nieuwe contracten beschermd wonen. Hiervoor was geen budget opgenomen in de begroting. De lasten worden echter regionaal gedekt. De dekking is verwerkt in het regionale voordeel 2022.
• Hogere baten van € 24.000 als gevolg van een ontvangst van ZonMW voor uitvoering van een project. Met deze middelen kan een stukje capaciteit Maatschappelijke Ontwikkeling worden gedekt.
• Diverse kleine afwijkingen van gezamenlijk € 24.727 negatief.

De hogere storting in de reserve wordt veroorzaakt door:

• Hogere storting van € 110.000 door niet bestede incidentele middelen capaciteit afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling.
• Hogere storting van € 82.788 door niet bestede regionale ontvangen Rijksmiddelen bij de decembercirculaire 2022. Deze middelen worden gestort in de reserve nutw-sociaal.
• Hogere storting van € 10.945.129 (resultaat van € 12.398.876 - € 1.516.266 + € 62.519). Dit betreft het voordeel 2022 dat in 2023 na vaststelling jaarrekening zal worden verrekend met de regiogemeenten.