Sociaal domein

We versterken de eigen kracht en samenkracht van kinderen, jongeren en ouders / verzorgers zelf én het opvoedklimaat rond gezinnen, in wijken en op scholen in Zwolle

Zwolse jongeren en hun ouders zijn meestal prima in staat op eigen kracht of met hulp van eigen sociale netwerken (samenkracht) mee te doen in de samenleving en op te groeien tot zelfstandige volwassenen. Tegelijk gaat opgroeien bij bijna alle kinderen en jongeren niet zonder vallen en opstaan. Afhankelijk van eigen kracht en samenkracht, hebben sommige ouders en jeugdigen daarbij meer ondersteuning nodig dan anderen. In alle gevallen willen we hoop en perspectief bieden, zodat jeugdigen en ouders (weer) in staat zijn om zelfstandig én met anderen een goed leven te leiden.

We richten ons daarom in de eerste plaats op het ondersteunen en waar nodig versterken van eigen kracht en samenkracht van alle jongeren en ouders, waarbij ze zoveel mogelijk zelf de regie over hun leven behouden. We ondersteunen ouders om hun verantwoordelijkheid waar te maken om een stimulerende, gezonde en veilige omgeving voor hun kinderen te creëren en hen kansen te bieden om zich te ontwikkelen. Ouders staan daar gelukkig niet alleen voor. Ook familie, buren, vrienden, de school en vrijwilligers bij buitenschoolse activiteiten en professionals die met kinderen en jongeren werken geven vorm aan het opvoedklimaat waarin kinderen en jongeren opgroeien. Het helpt als er om gezinnen heen andere volwassenen zijn die ook een positief voorbeeld voor jeugdigen zijn. Een pedagogische ‘Civil Society' waarin inwoners bereid en in staat zijn om in de eigen sociale netwerken en in het publieke domein bij te dragen aan het opgroeien en opvoeden van kinderen (‘It takes a village to raise a child’).
Waar zich toch hobbels voordoen in het opgroeien en opvoeden van kinderen en jongeren is preventieve professionele ondersteuning beschikbaar als dat nodig is. Preventie is er op gericht om problemen zoveel mogelijk te voorkomen, knelpunten zo vroeg mogelijk te signaleren en aan te pakken of daarmee goed leren omgaan. Investeren in gerichte preventie voor de jeugd bevordert de kwaliteit van leven van jeugdigen en hun ouders en kan ook helpen om tijdig intensievere zorg in te zetten voor wie en wanneer dat echt noodzakelijk is. Op basis van de evaluatie preventie jeugd (2019) werken we in 2022 verder aan doorontwikkeling van bestaande interventies en/of ontwikkeling van nieuwe interventies.

In 2022 is de samenleving weer opengegaan. We zien dat corona een vergrootglas is geweest voor al langer bestaande maatschappelijke patronen die het opvoeden en opgroeien onder druk zetten. Landelijk wordt aangegeven dat de mentale gezondheid van jongeren -voornamelijk jonge vrouwen- afneemt. Deze ontwikkeling zien we ook terug in stedelijke data. Er bestaat echter ook een risico om deze problemen te veel te individualiseren. Van belang is om kritisch te blijven kijken naar de opvoedidealen, mechanismen in het onderwijs en de maatschappelijke context waarin kinderen en jongeren opgroeien. Hiermee in lijn hebben we in 2022 extra ingezet op preventie (bijvoorbeeld extra capaciteit jeugd- en gezinswerkers in ondersteuningsteams op school en aanvullende inzet op veerkracht trainingen). Daarnaast zien we dat een groot deel van de jeugdigen zelf teruggeveerd is nu de beperkende maatregelen zijn opgeheven en hun wereld weer groter is geworden.

We versterken eigen kracht en samenkracht van kinderen, jongeren en ouders / verzorgers zelf én het opvoedklimaat rond gezinnen, in wijken en op scholen, zodanig dat:

• In 2022 minimaal evenveel kinderen 0-12 jaar (naar de mening van hun ouders) weerbaar zijn als in 2018.
• In 2022 het opvoedklimaat is verbeterd ten opzichte van 2018.
• In 2022 het percentage kinderen dat meestal of altijd weerbaar is minimaal gelijk is aan 2018.

Hervormingsagenda sociaal domein (2019)

Ontwikkelagenda passend onderwijs en jeugdhulp (2017) deel 1

Ontwikkelagenda passend onderwijs en jeugdhulp (2017) deel 2

Visie transformatie jeugdhulp Regio IJsselland (2017)

Beleidsplan jeugdhulp (2014)

• Op basis van de evaluatie preventie jeugd (2019) doorontwikkelen van preventieve interventies gericht op het versterken van kinderen en jongeren op het gebied van opgroeien, zelfbewustzijn, zelfvertrouwen en participatie en het ondersteunen van de rol van ouders daarbij.
• Door inzet van jeugd- en gezinswerkers ondersteund door GZ-deskundigen in ondersteuningsteams op scholen primair en voortgezet onderwijs gerichter werken aan preventie op school, in verbinding met inzet van preventie activiteiten als onder meer Marietje Kessels (PO) en THINK op school (VO).
• Uitvoeren 'Ontwikkelagenda passend onderwijs en jeugdhulp': versterken samenwerking in het ondersteuningsteam op school door passend onderwijs en ondersteuning vanuit het brede sociaal domein (inclusief jeugdhulp) met elkaar te verbinden en steeds meer (collectief) maatwerk te bieden.
• Uitvoeren motie integrale aanpak (motie 713 – M-28). Met partners van het Sociaal Wijkteam versterken we integrale samenwerking , beperken we wachttijden en werken we aan voorkomen van onnodige inzet van duurdere zorg. We monitoren de uitkomsten in de uitvoering.
• In 2022 werken we aan het sluiten van een leefstijlakkoord preventie jeugd om de integrale aanpak in de wijken  en de verbinding met de informele partijen, te versterken.

• In 2022 zijn de interventies ter ondersteuning van opvoeden en opgroeien gecontinueerd en zijn resultaatafspraken voor 2023 aangescherpt om aansluiting bij de Zwolse visie en lopende ontwikkelingen te borgen
• Daarnaast is extra ingezet op mentale weerbaarheid. Zo zijn voor jongeren die kampten met onzekerheid en/of angst groepstrainingen Veerkracht ingezet. Verder is in samenwerking met scholen extra ondersteuning geboden via jeugd- en gezinswerkers in de ondersteuningsteams op scholen voor voortgezet onderwijs in verbinding met THINK op school.
• Samen voor een stevige basis en de proeftuin Samenspel in de wijk zijn samengevoegd onder dezelfde projectleider. Ze werken namelijk vanuit dezelfde visie en hebben daardoor veel  overeenkomsten in de doelstellingen. Zo kan efficiënter en integraal gewerkt worden aan de gewenste beweging, zowel in de wijk als op school, als in de verbinding tussen die twee. Bij diverse scholen zijn nieuwe werkwijzen in praktijk gebracht. Deze scholen zijn inmiddels aan de slag met deelprojecten waaronder een train de trainer THINK op school, de thuiswerkarme school, verrijkend naschools aanbod en een soepeler overgang van kinderopvang naar school.
• In 2022 zijn in gezamenlijkheid met de schoolbesturen Primair en Voortgezet Onderwijs de samenwerkingsafspraken m.b.t. de Ontwikkelagenda passend onderwijs en jeugdhulp voor de periode 2022-2026 herijkt. Deel 2 (uitvoering) is geactualiseerd. Dit concept deel 2 is gereed voor besluitvorming in 2023.
• De motie integrale aanpak is afgedaan bij de begroting 2020. In lijn hiermee voeren we diverse maatregelen uit waaronder het investeren in de samenwerking in ondersteuningsteams op scholen, het uitvoeren van het programma Samen voor een stevige basis en de proeftuin Samenspel in de wijk, de doorontwikkeling van het Sociaal Wijkteam, en de doorontwikkeling van sturingsinformatie jeugd.
• Er is uitvoering gegeven aan het preventieakkoord Diezerpoort, o.a. door netwerkbijeenkomsten en de oprichting van een aantal werkgroepen.

De lasten laten een voordelig saldo zien van € 179.845 zien. Omdat de baten € 6.370 hoger zijn, de toevoeging aan reserves € 6.648 hoger, wordt uiteindelijk een voordelig resultaat gerealiseerd van € 179.845.

Dit positief resultaat bestaat uit:

• Lagere ontwikkelkosten programma onderwijs en jeugdhulp van € 20.000. Vanaf medio 2022 is het projectleiderschap overgegaan van extern naar intern. Dit heeft geleid tot incidentele lagere ontwikkelkosten in 2022.
• Lagere lasten Relatiedesk jeugd van € 24.000. Hiervan is € 7.000 gereserveerd in de reserve nutvw-sociaal in verband met opdrachten die in 2023 worden afgerond. Nu de Relatiedesk vorm krijgt, weten we steeds beter wat de lasten zijn. In 2023 houden we daarom rekening met het vaste bedrag (€ 120.000).
• Lagere lasten Nu Niet Zwanger van € 35.000. Het programma Nu Niet Zwanger is in Zwolle van start gegaan in januari 2023, waardoor dit bedrag vrijvalt.
• Lagere lasten Lokaal preventieakkoord Zwolle van € 25.000. Voor de uitvoering van het preventieakkoord Diezerpoort zijn andere financiële middelen (rijksmiddelen) aangewend die dekkend zijn.
• Hogere inkomst van € 6.000. Dit betreft voornamelijk de bijdragen van andere gemeentes voor extra inzet jongerenwerk Ambelt.
• Het beroep op de subsidieregeling Jeugd- en jongerenwerk onder leiding van vrijwilligers viel lager uit waardoor sprake was van een incidenteel voordeel van € 18.000.
• Daarnaast zijn de lasten € 58.000 lager door lagere vaststelling van verleende subsidies van € 64.000 en hogere overige bijkomende kosten van € 6.000.

Nationaal Programma Onderwijs

De oorspronkelijke looptijd van het Nationaal Programma Onderwijs was van februari 2021 tot eind juli 2023. Insteek was de extra middelen te besteden in de schooljaren 2021/2022 en 2022/2023. Scholen hebben bij het ministerie aangegeven meer tijd nodig te hebben omdat ze de afgelopen jaren alle zeilen bij moesten zetten om lesuitval te voorkomen en het reguliere lesprogramma te kunnen bieden. De (extra) activiteiten voor het NP Onderwijs hebben scholen derhalve op een laag pitje gezet. Daarom heeft het ministerie in februari 2022 besloten de termijn te verlengen met 2 schooljaren. Hiermee is de einddatum eind juli 2025. Dit geldt zowel voor het onderwijs als de gemeenten. De middelen zijn gelijk gebleven.

Ook binnen de gemeente Zwolle kenden we wat aanloopproblemen bij de uitvoering van de 10 verschillende programma’s vallend onder NPO.
De meeste programma’s lopen nu en zullen zeker hun budget gaan gebruiken. We zijn zelfs aan het kijken hoe we sommige programma’s kunnen vervolgen wanneer de NPO subsidie is verbruikt.
Er zijn ook programma’s die we gebruiken om een andere methodiek te proberen waarmee we in Zwolle nu nog niet werken. De verlengde NPO termijn geeft ons die ruimte.
Hiermee verwachten we het volledige NPO budget te gebruiken binnen de (verlengde) looptijd.