Paragrafen

Beleidskader
Omgevingsvisie ‘Ons Zwolle van morgen 2030 , CROW Wegbeheersystematiek 2019 en CROW Kwaliteitscatalogus 2018 (beeldkwaliteit)

Uitvoering
De basis voor wegbeheer is de landelijk geaccepteerde systematiek van CROW. Hierin staat ook de landelijke normering, waarbij achterstallig onderhoud niet mag voorkomen.
Tweejaarlijks inspecteren we de gehele stad, waarmee we objectieve input krijgen voor het MJOP en de kwaliteit van de data. De inspectie in 2022 levert op dat er achterstand is op de elementenverhardingen en dat er een aantal vervangingen noodzakelijk zijn.
De gegevens zijn opgenomen in ons beheersysteem Obsurv. Dat betekent dat we weten wat we hebben (areaal op orde), hoe het erbij ligt (kwaliteit) en wat we te doen hebben (meerjaren onderhoudsopgave). Hierbij hanteren we de landelijke CROW-methodiek als basis. Voor het definitief vaststellen van de onderhoudsopgave stemmen we niet alleen integraal (cluster overstijgend, mobiliteit, projecten en andere stakeholders) af, maar houden we ook rekening met de omgevingsvisie en met behoeften (wijkbeheer) van en opgaven (ambities) voor de stad. De impact van de omgevingsvisie moet nog besloten en geïmplementeerd worden. De behoeften vanuit de wijk en de ambities vanuit de andere opgaven borgen we door middel van het MJOP (Meerjaren Opgave Programma). Dit leidt tot de jaarlijkse programmering van (groot) onderhoud en vervangingen. We zien dat grote ontwikkelingen als de aanleg van het warmtenet onze planning beïnvloedt. Daarom is vanuit beheer de behoefte aan de stadsbrede meerjarenopgave programmering zo groot.
In 2022 is sprake geweest van niet alleen hoge energieprijzen maar ook van stijgende materiaalprijzen door schaarste en krapte op de arbeidsmarkt. Hierdoor hebben we niet al het geplande onderhoud aan asfalt kunnen uitvoeren (€ 450.000). We hebben maatregelen doorgeschoven naar 2023. We prioriteren het onderhoud binnen de budgetruimte, rekening houdend met koppelkansen vanuit andere opgaven / clusters, maar ook door onderhoud uit te stellen. Hierdoor zijn we in 2022 binnen budget gebleven, maar hebben wel € 450.000 doorgeschoven naar 2023. Door het uitvoeren van klein onderhoud borgen we zo goed mogelijk de veiligheid en er is nog geen sprake van kapitaalvernietiging.

Relevante ontwikkelingen

• De inspectie 2022 wijst uit dat de kwaliteit van de elementenverhardingen (tegels, klinkers) achterblijft ten opzichte van de ambitie van de Omgevingsvisie en de landelijke richtlijnen van CROW. Er is achterstallig onderhoud ontstaan. In de nota kapitaalgoederen buitenruimte 2022-2026 is aangegeven dat hiervoor eenmalig ruim € 1,4 miljoen nodig is. Voor de periode 2023 - 2026 is hiervoor € 3 ton per jaar (totaal € 1,2 miljoen) ter beschikking gesteld. De benodigde structurele verhoging van jaarlijks € 1,2 miljoen om te voorkomen dat er nieuwe achterstanden ontstaan is nog niet goedgekeurd. In 2023 zal besluitvorming hierover plaatsvinden. In de tussentijd borgen we zo goed mogelijk de veiligheid door het uitvoeren van klein onderhoud (plaatselijk repareren), maar kunnen niet voorkomen dat er nieuwe achterstanden ontstaan. De kwaliteit van de asfaltverhardingen loopt nog wel in de pas met de ambitie. als de vervangingsinvesteringen uitblijven ontstaan onveilige situaties. Dit is in 2022 nog niet het geval, maar is wel de uitdaging voor 2023.
• De strategie voor de verhardingen is in de nota kapitaalgoederen 2022-2026 beschreven en geeft inzicht in de consequenties en oplossingsrichtingen, een langjarige strategie (in combinatie en afstemming met de opgaven vanuit bv warmtenetten en klimaatadaptatie) en de benodigde middelen voor het onderhoud en vervangingen. De nota is nog niet integraal besloten en de middelen zijn nog niet alle toegekend.  
• In 2022 hebben we te maken gehad met extreme prijsstijgingen als gevolg van de energiecrisis, grondstoffen schaarste, hogere arbeidslonen en arbeidskrapte. Voor de asfaltverhardingen zijn de grondstofprijzen tot wel 40% gestegen. Op basis hiervan hebben we een herprioritering doorgevoerd door onderhoud uit te stellen of lichtere maatregelen uit te voeren.
• Door beheer, - stedelijke, - en mobiliteitsopgaven blijvend (en nog steviger) te integreren borgen we integrale afstemming (via MJOP). Dit vraagt wel continu aandacht.
• In 2022 zijn de beheerplannen geactualiseerd en de werkzaamheden integraal geprioriteerd,  

Risico’s

• De benodigde financiële middelen voor het op orde brengen van de kwaliteit zijn niet toegekend en het risico op onveiligheid en toenemende achterstand neemt toe. In 2023 vindt besluitvorming plaats over de nota kapitaalgoederen buitenruimte 2022 – 2026, waar de benodigde middelen zijn onderbouwd. Er zijn extra structureel benodigde middelen als de incidentele vervangingsmiddelen nodig om de verhardingen veilig en op gewenst ambitieniveau te onderhouden.
• Extreme prijsstijgingen als gevolg van de energiecrisis, grondstoffen schaarste, hogere arbeidslonen en arbeidskrapte.
• In de situatie dat de stedelijke vernieuwing / uitbreiding afneemt, worden we kwetsbaarder en neemt de veroudering van het bestaande areaal toe. Veroudering leidt tot het sneller ontstaan van schades, onder andere door vorst en zware belasting. Dit kan daarmee leiden tot een hogere onderhoudslast en zelfs kapitaalvernietiging (en daarmee een toenemende vervangingsopgave), door te laat of te vroeg vervangen.
• Ontbrekend inzicht in de 10 jaren doorkijk van alle opgaven, waardoor we ons beheer en onderhoud er onvoldoende op kunnen afstemmen. Hierdoor kan kapitaalvernietiging optreden. Daarom de noodzaak voor een organisatiebreed gedragen MJOP om de stads-brede (en gebiedsgerichte) programmering te kunnen doen.
• Inzicht in de technische ouderdom geeft inzicht in de toekomstige vervangingsopgaven. De opgaven zijn groter dan de nu beschikbare middelen; de ouder wordende infra vraag meer vervangingsinvestering. Dit is financieel nog niet toegekend.
• Als wegbeheerder zijn wij aansprakelijk voor materiële –en letselschade die ontstaat als gevolg van gebreken aan de wegen, fiets- en voetpaden. De risicogestuurde benadering van ons onderhoud bereikt haar grens. De veiligheid van de weggebruikers is nog niet in het geding, maar het risico met betrekking tot het niet voldoen aan de veiligheidseisen neemt toe. Indien dit het geval is stellen we de situatie zo goed mogelijk veilig op basis van ons meldingensysteem.   

Financiën
In 2022 is € 6,4 miljoen uitgegeven aan de verhardingen, waarvan € 4,4 miljoen voor het onderhoud en de rest voor straatreiniging, onkruidbeheer en gladheidsbestrijding. In 2022 is € 0,4 miljoen exclusief btw uitgegeven aan vervangingsinvesteringen.